Suy thận là bệnh lý nguy hiểm, tiến triển âm thầm và khó phát hiện sớm. Do đó, xét nghiệm máu và nước tiểu đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán và theo dõi chức năng thận kịp thời.
- Tầm quan trọng của xét nghiệm nước tiểu định kỳ trong thai kỳ
- Viêm đại tràng giả mạc: Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và điều trị
Bài viết dưới đây chuyên gia y tế Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ giúp bạn hiểu rõ các chỉ số xét nghiệm quan trọng trong chẩn đoán suy thận.
Tổng quan về bệnh lý suy thận
Thận là cơ quan đảm nhiệm vai trò lọc máu, loại bỏ chất thải, duy trì cân bằng dịch và điện giải trong cơ thể. Khi thận bị tổn thương, các chức năng quan trọng này bị ảnh hưởng, dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng.
Suy thận được chia thành hai dạng chính:
- Suy thận cấp tính: Xảy ra đột ngột, nếu được điều trị sớm có thể phục hồi hoàn toàn.
- Suy thận mạn tính: Tiến triển chậm qua nhiều năm, tổn thương thận không thể phục hồi hoàn toàn.
Ở giai đoạn đầu, suy thận thường không có triệu chứng rõ rệt. Nhiều trường hợp chỉ phát hiện tình cờ thông qua xét nghiệm định kỳ. Do đó, hiểu và theo dõi các chỉ số xét nghiệm chức năng thận là cách thiết thực để kiểm soát bệnh từ sớm.
Các chỉ số xét nghiệm quan trọng trong đánh giá suy thận
Để chẩn đoán và theo dõi tình trạng suy thận, bác sĩ tư vấn chỉ định một loạt xét nghiệm máu và nước tiểu. Dưới đây là các chỉ số quan trọng bạn cần biết:
Creatinine huyết thanh:
- Chức năng: Là sản phẩm phụ từ cơ bắp, được đào thải qua thận.
- Ý nghĩa: Nồng độ cao cho thấy chức năng lọc của thận bị suy giảm.
- Giá trị bình thường: Nam: 0,7 – 1,3 mg/dL Nữ: 0,6 – 1,1 mg/dL
Độ lọc cầu thận ước tính (eGFR):
- Chức năng: Ước tính khả năng lọc máu của thận dựa trên creatinine, tuổi, giới tính và chủng tộc.
- Ý nghĩa: eGFR < 60 ml/phút/1,73m² kéo dài trên 3 tháng là dấu hiệu tổn thương thận mạn.
- Giá trị bình thường: Trên 90 ml/phút/1,73m²
Urê huyết (BUN – Blood Urea Nitrogen):
- Chức năng: Phản ánh lượng urê (sản phẩm phân giải protein) trong máu.
- Ý nghĩa: Tăng cao trong suy thận, mất nước, ăn nhiều đạm, xuất huyết tiêu hóa.
- Giá trị bình thường: 7 – 20 mg/dL
Albumin niệu (Microalbumin niệu):
- Chức năng: Đánh giá mức độ rò rỉ protein (albumin) qua nước tiểu.
- Ý nghĩa: Là dấu hiệu sớm của tổn thương thận, đặc biệt ở bệnh nhân tiểu đường.
- Giá trị bình thường: < 30 mg/24 giờ
Tỷ lệ albumin/creatinin niệu (ACR):
- Chức năng: So sánh lượng albumin với creatinine trong một mẫu nước tiểu.
- Ý nghĩa: Tỷ lệ cao cho thấy tổn thương cầu thận.
- Giá trị bình thường: < 30 mg/g
Xét nghiệm nước tiểu toàn phần:
- Chức năng: Phân tích toàn diện mẫu nước tiểu: máu, protein, đường, tế bào…
- Ý nghĩa: Hữu ích trong phát hiện viêm thận, nhiễm trùng tiết niệu, hoặc dấu hiệu sớm của suy thận.
Các chỉ số trên không chỉ phục vụ chẩn đoán ban đầu mà còn giúp bác sĩ theo dõi tiến triển bệnh và hiệu quả điều trị theo thời gian.
Khi nào cần thực hiện xét nghiệm chức năng thận?
Vì suy thận giai đoạn đầu thường không có biểu hiện cụ thể, bạn nên cảnh giác và xét nghiệm khi có các triệu chứng sau:
- Phù nề mặt, tay chân: Do tích nước vì thận lọc kém.
- Tiểu đêm nhiều, nước tiểu bất thường: Có thể là bọt, máu, màu sẫm hoặc mùi lạ.
- Mệt mỏi, giảm tập trung: Do chất độc tích tụ trong máu.
- Ngứa kéo dài: Biểu hiện của ure, creatinine tăng cao gây kích ứng da.
- Chán ăn, buồn nôn, hơi thở có mùi: Do tích tụ chất độc ảnh hưởng hệ tiêu hóa và hô hấp.
- Huyết áp khó kiểm soát: Thận tổn thương có thể làm tăng huyết áp hoặc ngược lại.
Theo bác sĩ Cao đẳng Y Dược Sài Gòn nhóm đối tượng cần kiểm tra định kỳ:
- Người bị tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch;
- Có tiền sử gia đình mắc bệnh thận;
- Người trên 60 tuổi;
- Sử dụng thuốc kháng sinh, giảm đau dài ngày.
Suy thận là một bệnh lý nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện và điều trị sớm. Các chỉ số xét nghiệm máu và nước tiểu là công cụ quan trọng để theo dõi chức năng thận một cách chính xác và hiệu quả. Đừng chờ đến khi có triệu chứng rõ rệt, hãy chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ – đặc biệt nếu bạn nằm trong nhóm có nguy cơ cao.