Nguyên tắc dùng thuốc cho người cao tuổi cần biết
Cách dùng thuốc cho người cao tuổi được quyết định bởi bệnh lý và đặc điểm tâm sinh lý của người bệnh. Hiểu về các đặc điểm này sẽ giúp quá trình điều trị bệnh cho người cao tuổi diễn ra hiệu quả hơn.
- Những thực phẩm tốt nhất cho người cao tuổi
- Nguyên nhân và cách điều trị viêm khớp hiệu quả ở người cao tuổi
- Đề phòng bệnh đột quỵ tăng cao trong dịp Tết
Đặc điểm
Người cao tuổi là độ tuổi từ 65 trở lên. Theo thời gian, một số cơ quan trong cơ thể người cao tuổi suy giảm chức năng đáng kể, khiến người cao tuổi bị mắc nhiều bệnh chuyên khoa khác nhau. Do đó việc điều trị thuốc cần tuân thủ theo đúng nguyên tắc dùng thuốc cho người cao tuổi như sau:
- Về hấp thu thuốc
Số lượng tế bào hấp thu trong bộ máy tiêu hóa của người cao tuổi giảm mạnh dẫn đến việc hấp thu trở nên chậm chạp và khó khăn hơn. Do đó thuốc dễ lưu lại trên đường tiêu hóa ra các biến chứng nguy hiểm.
- Về chuyển hóa và thải trừ thuốc
Quá trình chuyển hóa và thải trừ thuốc của người cao tuổi diễn ra chậm hơn do khối lượng gan và thận đều giảm, dẫn đến sự tích lũy và gây độc trong cơ thể cao hơn.
- Về phân phối thuốc
Khi tuổi già, các mô tế bào và lượng nước giảm, lượng mỡ tăng. Do đó thuốc tan trong mỡ dễ bị tích lũy gây độc thuốc tan trong nước bị tăng nồng độ. Cùng với đó, protein vận chuyển thuốc trong máu giảm khiến cơ chế hấp thu thuốc của người già có nhiều thay đổi. Dược sĩ có thể tư vấn cùng một liều sử dụng phù hợp với người trẻ nhưng sẽ là quá liều với người cao tuổi.
Nguyên tắc dùng thuốc cho người cao tuổi
- Với người cao tuổi, nguyên tắc dùng thuốc hàng đầu là “càng ít càng tốt”. Người cao tuổi nên hạn chế tối đa việc sử dụng thuốc. Trong trường hợp bắt buộc phải dùng thuốc nên chọn những loại thuốc ít độc, an toàn và thuốc có dạng dễ sử dụng.
- Ưu tiên các loại thuốc nhỏ hoặc dạng nước. Hạn chế những thuốc dạng viên to gây khó nuốt cho người cao tuổi.
- Một số trường hợp các triệu chứng xảy ra ở người cao tuổi có thể không điển hình cho một bệnh lý nào đó. Do đó cần theo dõi chặt chẽ, đặc biệt khi xuất hiện các rối loạn do thuốc gây ra như trầm uất, táo bón, lú lẫn, hạ huyết áp…
- Khi kê đơn, bác sĩ chuyên khoa cần lưu ý liều dùng phù hợp với từng hiện trạng bệnh bởi người già có thể mắc nhiều bệnh khác nhau, tránh trường hợp điều trị bệnh này nhưng làm nặng bệnh kia.
- Theo dõi, kiểm tra, đánh giá quá trình dùng thuốc của người cao tuổi một cách sát sao để nhận định kết quả và điều chỉnh liều lượng khi cần thiết.
- Không để người cao tuổi tự ý sử dụng thuốc, dù là bất cứ bệnh gì cũng cần tuân thủ theo nguyên tắc dùng thuốc cho người cao tuổi dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ.
- Trong trường hợp gặp các phản ứng bất thường khi sử dụng thuốc, cần nhanh chóng gặp bác sĩ kê đơn để xử trí thích hợp.
- Người nhà nên chăm lo, cho người cao tuổi sử dụng thuốc đúng giờ giấc, liều lượng do người cao tuổi thường bị giảm sút trí nhớ, dẫn đến việc sử dụng thuốc không đúng theo chỉ định của bác sĩ có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hại.
Việc điều trị thuốc cho người già không chỉ cần tuân thủ theo đúng nguyên tắc dùng thuốc cho người cao tuổi mà còn đòi hỏi sự theo dõi sát sao, đề phòng mọi tình huống có thể xảy ra. Có như vậy quá trình điều trị bệnh mới thực sự đạt được hiệu quả tối ưu nhất.
Hoàng Thu – Ytevietnam.edu.vn