Tác dụng có hại của thuốc lên phụ nữ có thai và trẻ nhỏ

Thuốc là con dao 2 lưỡi, có tác dụng điều trị bệnh nhưng lại gây quái thai dị dạng nếu dùng sai thuốc.

• Sử dụng thực phẩm chức năng và những điều cần lưu ý
• Hiểm họa khôn lường từ những mỹ phẩm chứa Corticoid trên thị trường
• Nguyên nhân gây nên tình trạng kháng kháng sinh

Tác dụng có hại của thuốc lên phụ nữ có thai và trẻ nhỏ

Dược sĩ Nguyễn Thị Thương giảng viên văn bằng 2 Cao đẳng Dược Hà Nội – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ, theo thống kê: 92,4% phụ nữ có thai sử dụng ít nhất một loại thuốc (thuốc kê đơn, otc, thảo dược) 83% phụ nữ có thai sử dụng các thuốc để điều trị các bệnh lý thường gặp (đã loại trừ các trường hợp chỉ bổ sung sắt, acid folic, vitamin và khoáng chất) . Những thuốc được sử dụng nhiều nhất: thuốc giảm đau (chiếm 1/3) và paracetamol được sử dụng nhiều nhất. Chế phẩm bổ sung sắt (33%), acid folic (21,9%), vitamin và chất khoáng khác (17,4%), antacid (23%), kháng sinh (8% trong thời kì đầu, 5,8% từ tuần 32).

Trong thai kì vì sao mà phụ nữ lại phải dùng thuốc, sau đây Bác sĩ Phạm Văn Hữu giảng viên – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ một số nguyên do:

• Một số bệnh lý liên quan đến thai kỳ: Tiêu hóa: táo bón, trào ngược dạ dày thực quản, buồn nôn và nôn; Đau đầu, đau lưng; Biến chứng trong thai kỳ: tăng huyết áp/tiền sản giật, đái tháo đường.
• Một số bệnh lý cấp tính: nhiễm trùng tiểu; bệnh lây truyền qua đường tình dục: viêm âm đạo, hạ cam, giang mai, lậu, chlamydia, trichomonas.
• Một số bệnh lý mạn tính trong thai kỳ: hiv, động kinh, hen phế quản, trầm cảm.

Những ảnh hưởng hay gặp của thuốc đến thai nhi:

Theo các bác sĩ tư vấn, những ảnh hưởng hay gặp của thuốc đến thai nhi như sau:

Có lợi:

• Các thuốc: flecainid, digoxin, chẹn beta, amiodaron dùng cho mẹ điều trị loạn nhịp tim cho thai.
• corticoid dùng cho sản phụ có nguy cơ sinh non để ngăn ngừa suy hô hấp, tử vong sơ sinh, xuất huyết não ở trẻ sơ sinh thiếu tháng.
• magie sulfat dùng cho sản phụ có nguy cơ sinh non có tác dụng bảo vệ thần kinh và phòng bại não cho trẻ sơ sinh.

Có hại:

• gây tác động bất lợi với thai nhi ( vd:thuốc hạ áp làm thai thiếu oxy; coticoid gây suy thượng thận;…)
• thuốc gây dị tật (quái thai).

Có nên sử dụng thuốc khi mang thai?

Một số thuốc độc tính lớn trên thai nhi:

• ACE inhibitors gây thiểu năng thận, ít dịch ối và chậm phát triển: tác động đến thai 3 tháng giữa, 3 tháng cuối
• Corticoid gây ức chế thượng thận tác động đến thai còn phụ thuộc liều và thời gian điều trị
• NSAID gây đóng sớm ống động mạch, suy thận: tác động đến thai sau tuần thứ 28 opioid phản ứng ngừng thuốc sử dụng kéo dài gần lúc sinh
• Thuốc androgens gây nam hóa thai nhi nữ
• Methotrexate sảy thai, chậm phát triển thai, đầu nhỏ, giảm sản xương trán
• Isotretinoin bất thường ở CNS, bao gồm dây thần kinh mắt, tim mạch, tuyến giáp
• lod hữu cơ gây bướu giáp ở thai
• Tetracycline lắng đọng ở xương, mất màu men răng

Phân loại mức độ an toàn của thuốc dành cho phụ nữ có thai

Lưu ý về dùng thuốc ở phụ nữ dự định mang thai

• Mục đích: hạn chế tối đa các dị tật bẩm sinh:
• Lưu ý các thuốc có khả năng gây quái thai.VD: isotretinoin
• Lưu ý bổ sung acid folic để hạn chế nguy cơ thiếu ống thần kinh
• Lưu ý tiêm vaccin để hạn chế bệnh lý do virus. vd nhiễm rubella
• Kiểm soát tốt các bệnh lý mãn tính: tăng huyết áp, hen phế quản…
• Tham khảo trước các thầy thuốc chuyên khoa các bệnh lý mạn tính đang mắc như hen, động kinh, tăng huyết áp
• Lưu ý các thuốc an toàn hơn trong phác đồ điều trị các bệnh mạn tính
• Cần giám sát điều trị chặt chẽ tránh việc tự ý bỏ thuốc và giảm liều.

Ngô Huệ – Ytevietnam.edu.vn.