Tìm hiểu về công dụng cũng như cách sử dụng vị thuốc Nam cỏ mực
Cỏ mực là vị thuốc Nam được nhân dân ta sử dụng từ lâu đời, cỏ mực thường được dùng trong nhiều bài thuốc quen thuộc chủ trị xuất huyết, xuất huyết nội tạng, viêm gan mạn…
- Món ăn bài thuốc từ khổ qua hỗ trợ điều trị Đái tháo đường
- Bài thuốc Đông Y điều trị rối loạn tiêu hóa với cây ngải cau
- Thầy thuốc tư vấn những món ăn bài thuốc giúp sáng mắt
Tìm hiểu về công dụng cũng như cách sử dụng vị thuốc Nam cỏ mực
Phân tích thành phần và công dụng của cỏ mực
Dược sĩ Đặng Nam Anh giảng viên Cao đẳng Dược Hà Nội – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur phân tích, cỏ mực có tên khoa học là Eclipta alba Hassk thuộc họ Cúc Asteraceae, gọi là “mực” vì vò nát có nước chảy ra như mực đen. Cỏ mực có thể được sử dụng như một loại ra, với nhiều công dụng quý đặc biệt để chống lão hóa. Thành phần hóa học trong cỏ mực có tinh dầu, tannin, chất đắng (glucozit caroten và ancaloit, cỏ mực làm tăng tỉ lệ prorombin toàn phần. Cỏ mực cũng giống vitamin K chống lại tác dụng của dicumarin (thuốc chống đông).
Còn theo Y học cổ truyền, cỏ mực có tính lạnh, vị ngọt chua, không độc, có tác dụng lương huyết (mát huyết) chỉ huyết, làm đen râu tóc, thanh can nhiệt, dưỡng thận âm. Chủ trị xuất huyết nội tạng (chảy máu dạ dày, ỉa đái ra máu, thổ huyết do lao, rong kinh) chữa kiết lỵ, viêm gan mạn, chấn thương sưng tấy lở loét mẩn ngứa (uống trong, rửa ngoài).
Một số bài thuốc dùng cỏ mực cầm máu từ xưa
Dưới đây là một số bài thuốc từ cây cỏ mực mà Bác sĩ Y học cổ truyền Ngô Thị Minh Huệ giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng Hà Nội – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur tổng hợp:
- Chảy máu mũi đêm ngày không dứt: cỏ mực giã nát đắp giữa mỏ ác và trên trán là khỏi (Nam dược thần hiệu).
- Chữa thổ huyết và chảy máu cam: dùng cỏ mực cả cành và lá tươi giã lấy nước, chế thêm nước tiểu (của nhi đồng thì tốt hơn) để uống.
- Ỉa ra máu: cỏ mực nướng trên miếng ngói sạch cho khô, tán bột. Mỗi lần dùng 2 chỉ (8g) với nước cơm (gia tàng kinh nghiêm phương).
- Đái ra máu: cỏ mực, mã đề 2 vị bằng nhau giã lấy nước ngày uống 3 chén lúc đói (Y học chân truyền). Cháo cỏ mực nấu cháo cỏ mực 100g với 3 lát gừng (cỏ mực lọc lấy 400ml nước nấu cháo).
- Trĩ ra máu: một nắm cỏ mực để nguyên rễ giã nhuyễn như bùn, cho vào 1 chén rượu nóng thành dịch đặc vừa uống trong, vừa đắp bã ngoài (Bảo thọ đường phương).
- Chảy máy dạ dày hành tá tràng: rau mặc 50g, bạch cập 25g, đại táo 4 quả, cam thảo 15g sắc uống, ngày 1 thang chia làm 2 lần.
- Vết đứt chém nhỏ chảy máu: một nắm cỏ mực sạch nhai vò hoặc giã nhuyễn đắp lên vết thương.
Cỏ mực có tính lạnh, vị ngọt chua, không độc
Theo Đông Y, ngoài những công thức đơn giản giới thiệu trên còn nhiều công thức kết hợp cỏ mực với nhiều vị khác như ngũ vị tử, câu kỷ tử, thỏ ty tử, bách tử nhân, hà thủ ô, quả dâu chín… cho nhiều tác dụng hơn.
- Chữa di mộng tinh (do tâm thận nóng): Uống ngày 8g cỏ mực sấy khô tán bột với nước cơm hoặc sắc cỏ mực để uống ngày 30g.
- Chữa rong kinh: Nếu huyết ra nhiều cần phối hợp thêm lá trắc bá diệp, hoặc cây huyết dụ. Nếu nhẹ lấy cỏ mực tươi giã vắt lấy nước cốt uống hoặc cỏ mực khô sắc nước uống.
- Trẻ tưa lưỡi: lá hẹ tươi 2g, cỏ mực tươi 4g giã nhuyễn lấy nước cốt hòa mật ong chấm lên lưỡi cách 2 giờ 1 lần.
- Trẻ hay cáu gắt, nổi khùng cắn cấu, đêm ngủ không yên (do tích trệ, khí nhiệt, can hỏa bốc): cỏ mực 20g (dưới 3 tuổi dùng 12g) thêm 2 – 3 quả táo mật. Nấu với 3 bát nước cho đến khi còn 1 bát. Chia 3 lần uống.
Cỏ mực đã được dùng để chữa ung thư các loại (phối hợp với những vị khác): K dạ dày, K tử cung, K xương, K bạch huyết, K họng. Trong đó chữa K họng chỉ dùng một vị cỏ mực 50g vắt nước uống tươi hàng ngày hoặc sắc nước uống.
Nguồn: ytevietnam.edu.vn