Bệnh sởi là nhiễm trùng cấp tính, thường gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi, nhưng người lớn cũng có thể mắc. Dù không có triệu chứng, bệnh vẫn có thể lây. Vậy cách nhận biết, phòng ngừa và điều trị bệnh sởi thế nào?
- Người mắc bệnh cảm lạnh có cần điều trị bằng thuốc hay không?
- Các loại virus cúm gây bệnh cho người và cách phòng chống
Bệnh sởi và các triệu chứng
Bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn chia sẻ bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây qua đường hô hấp, do virus sởi gây ra. Bệnh này thường không quá nặng, và các triệu chứng thường xuất hiện sau 16 đến 18 ngày kể từ khi tiếp xúc với người bệnh. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:
- Giai đoạn khởi phát (giai đoạn viêm long): Kéo dài 2–4 ngày. Người bệnh thường có sốt cao, ho, sổ mũi, và mắt đỏ do viêm kết mạc. Thỉnh thoảng có thể bị ho khan và khàn giọng do viêm thanh quản cấp.
- Giai đoạn toàn phát (giai đoạn phát ban): Thường kéo dài từ 2–5 ngày, xuất hiện ban sởi sau 3-4 ngày sốt cao. Ban này thường mọc từ sau tai, gáy, trán, mặt, cổ, rồi lan xuống thân mình và các chi, thậm chí cả lòng bàn tay và gan bàn chân. Ban có màu hồng, sờ có dát sẩn, và khi căng da thì ban sẽ biến mất. Đôi khi ban có thể kèm theo ngứa. Khi ban đến chân, sốt giảm dần nếu không có biến chứng.
- Giai đoạn hồi phục (giai đoạn ban bay): Ban sẽ nhạt màu dần và chuyển sang màu xám, bong vảy để lại vết thâm vằn như da hổ. Quá trình này sẽ kết thúc theo thứ tự như khi ban xuất hiện. Nếu không có biến chứng, bệnh sởi sẽ tự khỏi. Tuy nhiên, ho có thể kéo dài từ 1–2 tuần sau khi hết ban.
Virus sởi sẽ lây lan trong cơ thể trong khoảng 5–7 ngày, và các triệu chứng thường xuất hiện từ 2 đến 3 tuần sau khi tiếp xúc. Một số nghiên cứu cho thấy khoảng một nửa số người mắc bệnh không có triệu chứng nhưng vẫn có thể truyền virus cho người khác.
Bệnh sởi có lây không?
Virus sởi có thể có mặt trong mũi và cổ họng của người bị nhiễm bệnh. Bệnh có thể lây qua tiếp xúc trực tiếp với chất nhầy từ mũi hoặc cổ họng, hoặc qua các cơn ho, hắt hơi của người bệnh. Bác sĩ tư vấn cho biết người nhiễm sởi dễ dàng lây bệnh cho người khác từ 7 ngày trước đến 7 ngày sau khi phát ban.
Ngoài ra, bệnh sởi cũng có thể lây từ mẹ sang con qua đường máu trong quá trình mang thai. Do vậy, nếu bạn mắc bệnh sởi, bạn đã bị nhiễm virus từ ít nhất một tuần trước khi phát ban xuất hiện và có thể lây cho người khác trong khoảng thời gian này.
Để ngăn ngừa bệnh lây lan, bạn có thể thực hiện những biện pháp sau:
- Hạn chế đến trường, nơi làm việc, hoặc những nơi đông người.
- Che miệng khi ho hoặc hắt hơi.
- Những ai chưa từng bị bệnh sởi hoặc chưa được tiêm phòng đều có nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt là trẻ em dưới 12 tháng tuổi.
Bệnh sởi có khả năng lây lan cao và việc phòng ngừa là rất quan trọng để hạn chế sự bùng phát.
Chẩn đoán và điều trị bệnh sởi
Bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh sởi qua các phương pháp sau:
- Khám lâm sàng: Kiểm tra dấu hiệu sốt, mắt đỏ, viêm kết mạc, viêm đường hô hấp trên, và phát ban dạng sởi.
- Hỏi bệnh sử: Xem liệu bạn đã tiếp xúc với người mắc sởi trước khi bệnh phát.
- Xét nghiệm máu: Để kiểm tra phản ứng của cơ thể và xác định nguyên nhân gây bệnh.
Điều quan trọng là phải báo cho nhân viên y tế khi nghi ngờ mắc bệnh sởi để có thể điều trị kịp thời và cách ly người bệnh tránh gây bùng phát dịch.
Điều trị bệnh sởi:
- Hiện tại chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh sởi, chủ yếu là điều trị hỗ trợ.
- Người bệnh cần được cách ly và điều trị sớm các biến chứng nếu có.
- Cần sử dụng thuốc giảm đau để giảm sốt và đau cơ, nghỉ ngơi để tăng cường hệ miễn dịch, uống đủ nước (6-8 ly mỗi ngày) và bổ sung vitamin A.
Việc chẩn đoán kịp thời và điều trị hỗ trợ đúng cách là yếu tố quan trọng giúp ngăn ngừa biến chứng và phục hồi sức khỏe cho bệnh nhân.
Phòng ngừa bệnh sởi
Theo dược sĩ Cao đẳng Y Dược Sài Gòn tiêm vắc-xin là cách duy nhất để ngăn ngừa bệnh sởi. Vắc-xin phòng sởi thường được tiêm cho trẻ từ 12 đến 15 tháng tuổi và tiêm nhắc lại vào khoảng 4–6 tuổi. Người lớn và trẻ lớn chưa miễn dịch cũng cần tiêm phòng. Nhân viên y tế và phụ nữ có kế hoạch mang thai cần tiêm vắc-xin ít nhất 1 tháng trước khi có thai.
Phản ứng phụ sau tiêm thường nhẹ, bao gồm đau và đỏ tại chỗ tiêm, sốt nhẹ, phát ban và đau cơ.
Để giảm nguy cơ lây lan bệnh sởi, bạn có thể thực hiện những biện pháp sau:
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước ấm.
- Sử dụng khăn giấy khi ho hoặc hắt hơi.
- Cách ly nếu nghi ngờ bị nhiễm bệnh.
Tóm lại, bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm dễ lây qua đường hô hấp, có thể gây dịch bùng phát. Trẻ em chưa được tiêm vắc-xin có nguy cơ cao mắc bệnh. Việc tiêm phòng đầy đủ là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của bạn và cộng đồng.