Loading...Cỏ tháp bút (mộc tặc) là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền. Bài viết này khám phá công dụng hiệu quả của cỏ tháp bút trong điều trị các bệnh lý như tiểu tiện ra máu, viêm bàng quang, và mộng mắt.
Trong kho tàng dược liệu phong phú của Đông y, có nhiều loài cỏ mọc hoang tưởng chừng vô danh nhưng lại ẩn chứa những giá trị y học đáng quý. Một trong số đó chính là cỏ tháp bút, hay còn gọi là mộc tặc, tiết cốt thảo – một loại cây mọc tự nhiên ở các vùng đất ẩm, ruộng nước hoặc ven sông suối. Với hình dáng thân tròn, rỗng, mọc thẳng đứng thành cụm như ngòi bút lông dựng đứng, cây được dân gian gọi là tháp bút. Tuy bình dị và dễ bị lãng quên giữa bao nhiêu loại dược liệu khác, nhưng cỏ tháp bút lại được y học cổ truyền đánh giá cao nhờ tác dụng cầm máu, tiêu viêm, lợi tiểu và đặc biệt hiệu quả trong điều trị các bệnh lý như băng huyết, tiểu tiện ra máu, phù thũng, viêm bàng quang và mộng mắt.
Trong Đông y, cỏ tháp bút có vị đắng nhẹ, tính mát, quy vào các kinh Can, Thận và Bàng quang. Dược tính chủ yếu của loài cây này là thanh nhiệt, lợi thấp, chỉ huyết và tiêu viêm. Từ đó, nó được sử dụng rộng rãi trong các bài thuốc điều trị tiểu tiện khó, tiểu buốt, tiểu ra máu hoặc tiểu rắt. Ngoài ra, với tác dụng thanh nhiệt và chỉ huyết, cỏ tháp bút cũng giúp cầm máu trong các trường hợp xuất huyết do nóng trong như chảy máu cam, rong kinh, hay trĩ ra máu.
Một trong những ứng dụng nổi bật nhất của cỏ tháp bút là điều trị chứng tiểu tiện ra máu – một hiện tượng phổ biến khi cơ thể bị nhiệt uất, viêm nhiễm ở hệ tiết niệu. Khi dùng kết hợp với các vị như rau ngổ, bạch mao căn hoặc rễ tranh, cỏ tháp bút giúp làm mát đường tiết niệu, kháng viêm và cầm máu từ bên trong. Cách sử dụng rất đơn giản: người bệnh chỉ cần lấy mỗi vị từ 10 – 15g, sắc chung với 500ml nước còn lại khoảng 250ml, chia uống 2 lần trong ngày. Sau vài ngày sử dụng, tình trạng tiểu tiện ra máu sẽ thuyên giảm rõ rệt.
Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y Sài Gòn cho biết, với những người bị viêm gan, viêm thận, hoặc viêm bàng quang, cỏ tháp bút cũng phát huy tác dụng nhờ tính mát, lợi tiểu và giải độc. Khi phối hợp cùng các vị như lá mã đề, mộc thông, cỏ xước, sinh địa và rễ tranh, bài thuốc trở nên toàn diện hơn, vừa tiêu viêm vừa hỗ trợ phục hồi chức năng gan thận, điều hòa khí huyết và lợi tiểu tự nhiên. Điều này đặc biệt có lợi cho người bị tiểu nóng, nước tiểu vàng, tiểu ít hoặc tiểu kèm đau rát.
Một công dụng thú vị khác ít người biết đến là khả năng hỗ trợ điều trị màng mộng ở mắt. Dân gian từ lâu đã biết sử dụng cỏ tháp bút sắc uống hàng ngày để làm giảm tình trạng kết mạc mọc mộng, gây mờ mắt và cảm giác vướng víu. Với đặc tính thanh nhiệt và tiêu viêm, vị thuốc này giúp làm mát can, sáng mắt, đồng thời ngăn ngừa sự phát triển bất thường của mô kết mạc. Tất nhiên, với các bệnh lý mắt, việc kết hợp thêm những vị thuốc bổ can minh mục khác như kỷ tử, cúc hoa, hay hạ khô thảo sẽ nâng cao hiệu quả điều trị.
Trong trường hợp phù thũng – một dạng bệnh do thận yếu hoặc cơ thể bị ứ nước – cỏ tháp bút có thể kết hợp với phù bình, xích tiểu đậu, đại táo để tạo thành bài thuốc lợi thủy, hành khí, giúp giảm tình trạng ứ trệ và thanh lọc độc tố. Người bệnh sử dụng hàng ngày trong 5 – 7 ngày sẽ cảm thấy cơ thể nhẹ nhàng hơn, tiểu tiện dễ dàng và bớt mệt mỏi do độc tích tụ.
Với những phụ nữ bị băng huyết, rong huyết kéo dài không rõ nguyên nhân, cỏ tháp bút cũng được sử dụng như một phương pháp hỗ trợ cầm máu tự nhiên, an toàn. Ở đây, cỏ tháp bút thường được sao vàng để giảm tính hàn, sau đó sắc uống mỗi ngày. Việc sử dụng đều đặn giúp ổn định nội tiết, làm co tử cung nhẹ và giúp cầm máu mà không cần đến thuốc tân dược mạnh có thể gây tác dụng phụ.
Điểm đặc biệt ở loài cây này là có thể thu hái quanh năm, nhưng tốt nhất là vào mùa khô khi thân cây vươn dài, thẳng, chứa nhiều dược chất. Sau khi thu hoạch, người ta thường sao khô hoặc sao vàng hạ thổ để tăng tính ôn, giúp dễ bảo quản và giảm tính mát quá mức – tránh gây lạnh bụng ở người tỳ vị yếu. Một số thầy thuốc còn dùng cỏ tháp bút nghiền thành bột mịn, trộn với các vị như hoàng bá và ngũ bội tử để rắc vào vùng tổn thương trĩ ra máu, giúp cầm máu tại chỗ nhanh chóng.
Dù là một vị thuốc lành tính, nhưng như mọi dược liệu khác, cỏ tháp bút cần được dùng đúng liều lượng và đúng người. Phụ nữ mang thai, người tỳ vị hư hàn hoặc đang tiêu chảy không nên sử dụng vị thuốc này nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ thầy thuốc. Bên cạnh đó, nguồn gốc dược liệu cũng rất quan trọng – nên chọn cỏ tháp bút từ những vùng trồng sạch, không nhiễm hóa chất hoặc thuốc trừ sâu.
