Kha tử có tính ấm, vị cay đắng và có tác dụng làm thông tức phế, làm sáp trường chỉ tả. Nó thường được sử dụng để điều trị các triệu chứng như ho, khàn tiếng và viêm họng.
Dược liệu Kha tử có tác dụng chữa ho và viêm họng như thế nào?
Kha tử, được biết đến khoa học là Terminalia chebula Retz., thuộc họ Bàng, là một loại cây chủ yếu trồng ở khu vực Đông Nam Á và Nam Á. Bộ phận của cây này được sử dụng làm thuốc chủ yếu là quả chín sau khi đã được sấy hoặc phơi khô. Quả có hình dáng giống một quả trứng thon, có chiều dài khoảng 3 – 4cm, hai đầu tù, có 5 cạnh dọc, có màu nâu vàng nhạt. Phần cùi thịt của quả có màu đen nhạt, khô, và rất cứng. Thường, kha tử được thu hoạch vào tháng 9, 10, và 11, khi quả đã chín, để sau đó được tiến hành phơi hoặc sấy khô.
Thành phần hóa học của Kha tử
Dược sĩ Cao đẳng Dược TP.HCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ: Kha tử chứa một lượng đáng kể các hợp chất phenolic như acid phenolic, tannin và flavonoid, cùng với acid ascorbic (vitamin C). Tannin chiếm một phần quan trọng trong kha tử, thường có tỷ lệ từ 20 – 40%, và trong trường hợp quả khô, hàm lượng tannin có thể cao đến 51,3%. Các hợp chất tannin chính trong kha tử bao gồm terflavin A, terchebulin, punicalagin, acid chebulagic, acid chebulinic và corilagin. Ngoài ra, flavonoid cũng được tìm thấy trong kha tử, trong đó có rutin, quercetin và dẫn xuất methyl của quercetin.
Tác dụng của Kha tử
Kha tử có tính ấm và vị cay đắng, với tác dụng liễm phế chỉ khái và sáp trường chỉ tả. Loại cây này thường được sử dụng như một loại thuốc để chữa các vấn đề như ho, khàn tiếng và viêm họng. Bên cạnh đó, do kha tử chứa nhiều tannin, nó cũng được dùng để điều trị tình trạng đại tiện lỏng lâu ngày và lỵ mạn tính. Kha tử còn được sử dụng trong điều trị ra mồ hôi trộm, trĩ, di tinh và xích bạch đới.
Liều sử dụng thông thường là từ 3 đến 6 gram mỗi ngày. Khi sử dụng để điều trị ho, viêm họng và khàn tiếng, bạn có thể nhai ngậm phần thịt của quả (loại bỏ hạt) và nuốt từ từ đến khi cảm nhận hết vị chát (có thể kết hợp với vài hạt muối nhỏ). Thường ngậm 2-3 lần mỗi ngày, mỗi lần 1 quả. Nên bắt đầu ngậm ngay khi cảm thấy họng đau hoặc khó nuốt nước bọt.
Hoặc bạn cũng có thể sử dụng kha tử dưới dạng thuốc sắc kết hợp với các loại thuốc khác có tác dụng trị ho, tiêu đờm hoặc bổ khí, tùy theo tình trạng bệnh cụ thể. Ví dụ, kha tử có thể kết hợp với cát cánh và cam thảo khi ho có đờm do viêm họng, hoặc kết hợp với đảng sâm và ngũ vị tử khi ho kéo dài do phế khí phế âm lưỡng hư.
Hình ảnh dược liệu Kha tử
Nghiên cứu về tác dụng dược lý và Lâm sàng của Kha tử
Kháng khuẩn và Kháng virus:
Kha tử đã được nghiên cứu và chứng minh có khả năng kháng nhiều loại vi khuẩn. Các thành phần quan trọng như acid gallic và ethyl gallate đã được xác định là có vai trò chính trong khả năng kháng khuẩn, đặc biệt với tụ cầu vàng kháng methicillin. Acid ellagic cũng có khả năng ức chế mạnh vi khuẩn C. perfringens và E. coli. Methyl gallate có tác dụng điều trị nhiễm khuẩn nặng do trực khuẩn lỵ đa kháng thuốc. Ngoài ra, kha tử còn kháng khuẩn đối với các vi khuẩn như Bacillus subtilis, S. epidermidis, Sa. typhi và Pseudomonas aeruginosa.
Kha tử là vị thuốc Đông Y và cũng có khả năng ngăn chặn một số loại virus như virus cúm, HSV-1, CMV, HIV typ 1 và virus viêm gan B. Nó cũng thể hiện tính kháng ký sinh trùng sốt rét và kháng nấm Candida Albicans.
Dung dịch súc miệng từ chiết xuất kha tử đã được chứng minh lâm sàng có khả năng giảm đáng kể tổng lượng vi khuẩn nói chung và số lượng liên cầu trong nước bọt của người bệnh. Hiệu quả này duy trì trong khoảng 3 giờ sau khi sử dụng.
Chuyên gia tại các trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội cho biết: Những kết quả này cung cấp thêm bằng chứng cho tác dụng của kha tử trong việc điều trị các bệnh lý viêm đường hô hấp trên như mũi, họng và thanh quản.
Hoạt tính chống oxy hóa và chống viêm:
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chiết xuất kha tử bằng methanol có tiềm năng chống oxy hóa, với chebulic ellatannin là một trong những hợp chất phenolic quan trọng. Kha tử cũng đã được chứng minh có khả năng giảm viêm và giảm đau trên động vật thực nghiệm.
Ngoài những tác dụng dược lý trên, các nghiên cứu gần đây cũng đã đưa ra nhiều kết quả hứa hẹn về tiềm năng của kha tử trong việc chống lão hóa, điều trị đái tháo đường, điều chỉnh chuyển hóa lipid máu, ung thư, bệnh lý thận, bảo vệ tế bào thần kinh, tế bào gan và bảo vệ niêm mạc dạ dày.
Thông tin tổng hợp bởi ytevietnam.edu.vn