Dị ứng là tình trạng hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức với các chất vốn vô hại trong môi trường, gọi là dị nguyên. Phản ứng này dẫn đến việc giải phóng các hóa chất gây viêm, biểu hiện thành nhiều triệu chứng khác nhau.
Nguyên nhân và triệu chứng của dị ứng
Nguyên nhân: Dị ứng có thể xuất phát từ nhiều nguồn:
– Chất gây dị ứng trong không khí: Phấn hoa, bụi nhà, lông thú cưng, bào tử nấm mốc.
– Thực phẩm: Sữa, trứng, đậu phộng, hải sản, lúa mì là những nguyên nhân phổ biến.
– Thuốc: Một số loại kháng sinh, thuốc giảm đau.
– Hóa chất: Trong mỹ phẩm, chất tẩy rửa, kim loại (niken).
– Côn trùng đốt: Nọc từ vết đốt của ong, kiến.
Triệu chứng: Biểu hiện dị ứng đa dạng tùy thuộc vào dị nguyên và cơ địa:
– Dị ứng da (Viêm da cơ địa): Da ngứa dữ dội, đỏ, sưng tấy, có thể nổi mụn nước và rỉ dịch. Gãi nhiều có thể gây nhiễm trùng.
– Dị ứng đường hô hấp:
+ Viêm mũi dị ứng: Ngứa mũi, hắt hơi liên tục, chảy nước mũi trong, nghẹt mũi.
+ Hen suyễn: Khó thở, thở khò khè, ho dai dẳng, có thể có đờm.
– Dị ứng tiêu hóa: Ngứa và sưng môi, đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy.
Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa lưu ý rằng trong trường hợp nặng, dị ứng có thể dẫn đến sốc phản vệ – tình trạng cấp cứu y tế nguy hiểm, đe dọa tính mạng.
Các nhóm thuốc điều trị dị ứng phổ biến
Để kiểm soát triệu chứng dị ứng, có một số nhóm thuốc chính:
– Thuốc kháng Histamin: Ngăn chặn hoạt động của histamin – chất gây ngứa, sưng, đỏ.
+ Tác dụng phụ: Một số loại có thể gây buồn ngủ, khô miệng.
+ Lưu ý: Thận trọng với người có vấn đề tiêu hóa, tiết niệu, Glaucoma.
– Thuốc ức chế tế bào Mast: Ổn định tế bào mast, ngăn chặn giải phóng các chất gây dị ứng.
+ Dạng dùng: Nhỏ mũi, nhỏ mắt, uống.
+ Tác dụng phụ: Đắng miệng, ngứa, chảy máu cam.
+ Lưu ý: Thận trọng cho phụ nữ mang thai.
– Thuốc kháng Leukotriene: Ngăn chặn tác dụng của leukotriene – chất gây viêm trong hen suyễn, viêm mũi dị ứng.
+ Hiệu quả: Trung bình.
+ Tác dụng phụ: Có thể tăng men gan.
+ Lưu ý: Thường dùng cho bệnh nhân trên 12 tuổi.
– Thuốc Corticosteroid: Chống viêm và chống dị ứng mạnh mẽ, kiểm soát triệu chứng nhanh.
+ Tác dụng phụ: Dùng lâu dài hoặc lạm dụng có thể gây loãng xương, tăng nguy cơ nhiễm trùng, suy tuyến thượng thận.
+ Lưu ý: Chỉ dùng theo chỉ định và giám sát của bác sĩ.
Sử dụng thuốc dị ứng an toàn và đối tượng cần lưu ý
Bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết để điều trị dị ứng hiệu quả và an toàn, cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
– Tham khảo ý kiến bác sĩ: Luôn tìm đến bác sĩ để được chẩn đoán và kê đơn phù hợp.
– Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng: Nắm rõ liều lượng, cách dùng, thời gian dùng.
– Tuân thủ liều lượng: Không tự ý tăng, giảm liều hay kéo dài thời gian dùng thuốc.
– Theo dõi tác dụng phụ: Ngừng thuốc và báo bác sĩ nếu có triệu chứng bất thường hoặc tình trạng không cải thiện.
– Không tự ý dùng lại đơn thuốc cũ: Dị ứng có thể thay đổi, đơn thuốc cũ có thể không còn phù hợp.
Các đối tượng cần đặc biệt cẩn trọng khi dùng thuốc dị ứng:
– Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú.
– Người mắc các bệnh nền mãn tính: Tiểu đường, Glaucoma, loãng xương, cao huyết áp, bệnh tim mạch.
– Người đang dùng các loại thuốc khác: Tránh tương tác thuốc.
– Trẻ em: Cần đặc biệt lưu ý về liều lượng và loại thuốc phù hợp.
Dị ứng là một vấn đề sức khỏe phổ biến. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách sử dụng thuốc an toàn dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ là chìa khóa để kiểm soát tình trạng này hiệu quả, bảo vệ sức khỏe lâu dài.