Loading...Hoàng liên chân gà là một loại dược liệu quý được sử dụng điều trị các bệnh như viêm ruột, lỵ, trĩ, viêm túi mật, sốt cao, viêm gan, mụn nhọt…
- Cà độc dược: Liều dùng và công dụng trị bệnh
- Một số loại cây thuốc dân gian điều trị đi tiểu dắt ở trẻ
- Những công dụng của cây ba kích đối với sức khỏe
OLYMPUS DIGITAL CAMERA
Tên khoa học: Coptis-chinensis Franch.Coptis teeta Wall. Coptisteetoides C.Y.Cheng. Họ Hoàng Liên – Ranunculaceae.
Tên Việt Nam: vương liên, chi liên, thượng thảo, đống liên, tỉnh hoàng liên, xuyên hoàng liên, xuyên nhã liên, chân xuyên liên…
Đặc điểm thực vật của hoàng liên chân gà
Dược sĩ Đỗ Thu – giảng viên Văn bằng 2 Cao đẳng Dược – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết, hoàng liên là cây thảo sống nhiều năm cao 15-35cm, thân mọc thẳng phía trên phân nhánh, có nhiều rễ nhỏ, lá mọc le mọc từ thân rễ lên, có cuống dài 6 – 12cm, phiến lá gồm 3-5 lá chét, mỗi lá chét lại chia thành nhiều thuỳ mép có răng cưa.
Mùa xuân sinh trục dài 10-12cm trên chia thành 2 hoặc nhiều nhánh mang 3-8 hoa có 5 lá đài màu vàng lục, cánh hoa hình mũi mác dài bằng 1/2 lá đài, có nhiều nhị dài gần bằng cánh hoa có nhiều lá noãn với nhau. Quả đại có cuống trong chứa 7-8 hạt màu xám. Nở hoa vào tháng 2-4, có quả tháng 3-6.
Phân bố và thu hái của hoàng liên chân gà
Hoàng liên chân gà ưa khí hậu vùng núi cao, mưa nhiều, ở Trung Quốc được trồng nhiều ở Tứ Xuyên, Vân Nam, Hồ Bắc, Hồ Nam, Giang Tây, Sơn Tây. Tại Việt Nam hoàng liên có nhiều ở Sa Pa, Quản Bạ (Hà Giang), là dược liệu quý hiếm được đưa vào sách đỏ.
Thu hái vào tháng 10 đến tháng 12 hằng năm là thời điểm cho hoạt chất cao chất, dược liệu chắc nặng, chứa ít nước…
Bộ phận dùng làm thuốc của hoàng liên chân gà
Thân rễ (Rhizoma Coptidis) là những mẩu cong queo dài 3cm trở lên, rộng 0,2 – 0,5cm, có nhiều đốt khúc khỉu và phân nhiều nhánh trông giống hình chân gà nên gọi là hoàng liên chân gà. Mặt ngoài màu vàng nâu, mang vết tích của rễ phụ và của cuống lá. Thân rễ cứng rắn, vết bẻ ngang phẳng, phần gỗ màu vàng tươi tia ruột có lỗ rách, phần vỏ và ruột màu vàng đỏ cũng có khi rỗng, không mùi, vị rất đắng tồn tại lâu.
Thành phần hoá học của hoàng liên chân gà
Thân rễ hoàng liên chứa nhiều Alcaloid (5-8%) chủ yếu là Berberin, berberrubine. Ngoài ra còn có Worenin, Copticin, Palmatin, Fatrorizin, Magnoflorin
Ngoài Alcaloid trong rễ hoàng liên còn có tinh bột, acid hữu cơ như Acid ferulic…
Công dụng và liều dùng của hoàng liên chân gà
Hoàng liên được dùng để điều trị các bệnh:
– Lỵ amip và lỵ trực khuẩn ngày dùng 3-6g chia làm 3 lần uống trong 7-15 ngày dưới dạng thuốc sắc (có tài liệu chỉ nói Berberin chỉ chữa lỵ trực khuẩn).
– Chữa viêm dạ dày và ruột ngày dùng 3-4g dạng thuốc sắc hoặc cao lỏng.
– Chữa đau mắt đỏ (viêm kết mạc) dùng dung dịch hoàng liên nhỏ vào mắt loại 5-30% hoặc rửa mắt bằng nước sắc hoàng liên.
– Viêm tai giữa có mủ dùng dung dịch Borat hoàng liên: hoàng liên 10g Acid boric bột 3g thêm nước cất đun sôi 1 giờ. Lọc thêm nước cất cho đủ 10ml đem tiệt khuẩn rồi nhỏ vào tai mỗi ngày 2-3 lần.
– Kháng khuẩn: các alcaloid trong hoàng liên có tác dụng ức chế mạnh một số loại vi khuẩn như Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitidis và Staphylococcus aureus, khuẩn lỵ Shigella dysenteriae và S. Flexneri, khuẩn lao.
– Điều trị ho gà, hạ huyết áp, điều hòa nội tiết được chứng minh tác dụng trên nghiên cứu ở động vật.
Ngoài ra hoàng liên còn chữa sốt nóng nhiều, vật vã, mất ngủ, chữa trĩ, thổ huyết, chảy máu cam, chữa mụn nhọt có mủ nhiễm khuẩn. Người ta thường phối hợp với một số vị thuốc đông y khác.
Berberin chữa lỵ, ỉa chảy nhiễm khuẩn do tụ cầu, liên cầu ngày uống 0,2-0,4g Berberin hydroclorid chia làm 2-3 lần.
Độc tính: Hoàng liên và Berberine tương đối an toàn, chỉ có 1 vài tác dụng phụ, dùng lâu dài cũng không có tác dụng có hại gì cả. Dùng đến 2g Berberine hoặc 100g bột Hoàng liên một lúc, không thấy có tác dụng (theo Chinese Herbal Medicine).
Nguồn: ytevietnam.edu.vn
