Loading...Hen suyễn do gắng sức là một thách thức đáng kể với người bệnh, giới hạn khả năng tham gia các hoạt động thể chất. Tuy nhiên, với sự hiểu biết về cơ chế bệnh và các biện pháp kiểm soát phù hợp, người bệnh hoàn toàn có thể sống năng động hơn.
Hen suyễn khi gắng sức là gì?
Hen suyễn do gắng sức (Exercise-Induced Asthma – EIA) là một hiện tượng xảy ra ở những người có tiền sử hen phế quản, khi hoạt động thể chất cường độ cao kích hoạt các triệu chứng hen. Khi vận động mạnh, cơ thể cần nhiều oxy, dẫn đến việc thở nhanh và sâu hơn. Quá trình này có thể làm khô lớp niêm mạc đường thở, đặc biệt khi hít phải không khí lạnh hoặc khô, gây ra sự kích thích và co thắt các phế quản.
Hiện tượng này thường bắt đầu trong khoảng 5 đến 15 phút sau khi bắt đầu gắng sức và các triệu chứng có thể kéo dài đến hàng giờ sau khi ngừng vận động. Việc hiểu rõ các biểu hiện và yếu tố liên quan là rất quan trọng để kiểm soát tình trạng này hiệu quả.
Các biểu hiện thường gặp của hen suyễn do gắng sức
Cơn hen do gắng sức thường biểu hiện qua các triệu chứng sau:
– Khó thở và hụt hơi: Cảm giác thiếu không khí khi vận động.
– Thở khò khè: Âm thanh rít khi thở ra.
– Ho: Ho kéo dài, đặc biệt sau khi tập thể dục hoặc trong thời tiết lạnh.
– Tức ngực: Cảm giác đau hoặc bó thắt ở vùng ngực.
– Mệt mỏi nhanh chóng: Cảm thấy kiệt sức dù hoạt động không quá nặng nhọc.
Nếu không được kiểm soát tốt, hen suyễn do gắng sức có thể dẫn đến giảm nồng độ oxy trong máu, một tình trạng nguy hiểm cần được xử lý kịp thời.
Các yếu tố dễ khởi phát cơn hen suyễn do gắng sức
Việc xác định các yếu tố có thể kích hoạt cơn hen khi vận động là rất quan trọng để phòng ngừa. Các chuyên gia y khoa Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết một số tác nhân phổ biến là:
– Loại hình và cường độ vận động:
+ Các bài tập cường độ cao như chạy bộ, bóng đá.
+ Bơi lội, đặc biệt trong nước lạnh.
– Các yếu tố liên quan đến vận động:
+ Không khởi động kỹ trước khi tập luyện.
– Các yếu tố môi trường:
+ Không khí lạnh.
+ Không khí khô.
+ Không khí ô nhiễm (bụi mịn, khí thải).
– Các tác nhân gây dị ứng:
+ Phấn hoa.
+ Lông động vật.
+ Nấm mốc.
+ Khói thuốc lá.
– Tình trạng sức khỏe:
+ Hen phế quản chưa được kiểm soát tốt.
+ Nhiễm trùng đường hô hấp.
Tránh các yếu tố này và xây dựng một chế độ tập luyện phù hợp có thể giúp người bệnh kiểm soát hen suyễn do gắng sức, duy trì sức khỏe tốt hơn.
Chẩn đoán và kiểm soát hen suyễn do gắng sức
Theo các bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa chuẩn đoán chính xác và kiểm soát hiệu quả là then chốt để người bệnh có thể vận động an toàn và duy trì chất lượng cuộc sống.
– Chuẩn đoán: Bác sĩ thường kết hợp các yếu tố sau để chẩn đoán:
- Tiền sử bệnh: Các triệu chứng xuất hiện liên quan đến gắng sức.
- Khám thực thể: Nghe phổi để phát hiện tiếng rít.
- Đo lưu lượng đỉnh thở ra (PEF):
+ Đo trước và sau khi vận động.
+ Giảm PEF trên 20% sau vận động gợi ý hen do gắng sức.
– Kiểm soát: Người bệnh có thể chủ động kiểm soát bằng các biện pháp sau:
- Chuẩn bị trước khi vận động:
+ Khởi động nhẹ nhàng (10-15 phút).
+ Sử dụng thuốc giãn phế quản dự phòng (nếu được bác sĩ chỉ định), 15-30 phút trước khi tập.
- Lựa chọn hình thức và môi trường tập luyện:
+ Tránh tập trong không khí lạnh, khô, ô nhiễm.
+ Ưu tiên các bài tập nhẹ nhàng.
+ Áp dụng tập luyện ngắt quãng (3-5 phút tập, 1-2 phút nghỉ).
– Theo dõi và điều chỉnh:
+ Sử dụng máy đo PEF tại nhà để theo dõi chức năng phổi.
+ Điều chỉnh cường độ vận động phù hợp.
+ Tránh tập khi đang bị ốm hoặc quá đói/no.
+ Tránh tắm nước lạnh ngay sau khi tập.
– Luôn mang theo thuốc cấp cứu: Ống hít giãn phế quản tác dụng nhanh.
– Tham khảo ý kiến bác sĩ: Trước khi bắt đầu hoặc thay đổi chương trình tập luyện.
Việc chẩn đoán sớm và tuân thủ các biện pháp kiểm soát sẽ giúp người bệnh hen suyễn do gắng sức có thể vận động an toàn và cải thiện chất lượng cuộc sống.
