Loading...Viêm đại tràng giả mạc là một tình trạng viêm đại tràng nghiêm trọng, thường do mất cân bằng vi khuẩn sau dùng kháng sinh. Bệnh có thể gây ra các triệu chứng từ nhẹ đến nặng, và cần được chẩn đoán, điều trị kịp thời để tránh biến chứng.
Khái niệm về viêm đại tràng giả mạc
Viêm đại tràng giả mạc là một tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng ở đại tràng, mà nguyên nhân hàng đầu thường liên quan đến việc sử dụng một số loại kháng sinh. Mặc dù kháng sinh đóng vai trò quan trọng trong điều trị nhiều bệnh nhiễm trùng, nhưng đôi khi, chúng lại gây ra sự mất cân bằng hệ vi sinh vật tự nhiên trong đường ruột, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn Clostridium difficile (C. difficile) phát triển quá mức. Sự tăng sinh này dẫn đến sản xuất các độc tố gây tổn thương và viêm niêm mạc đại tràng, hình thành nên lớp màng giả đặc trưng.
Ngoài việc sử dụng kháng sinh, tình trạng suy yếu hệ miễn dịch cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Tuy nhiên, kháng sinh vẫn được xem là yếu tố khởi phát chính. Điều quan trọng cần lưu ý là không phải ai dùng kháng sinh cũng sẽ phát triển viêm đại tràng giả mạc. Bệnh có xu hướng xảy ra ở những đối tượng nhất định.
Các yếu tố dễ gây ra viêm đại tràng giả mạc
Các chuyên gia từ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết có nhiều yếu tố có thể làm tăng khả năng một người mắc phải viêm đại tràng giả mạc. Vì vậy việc nhận biết những yếu tố này giúp chúng ta chủ động hơn trong việc phòng ngừa và theo dõi sức khỏe đường ruột:
– Sử dụng kháng sinh: Đặc biệt là các kháng sinh phổ rộng như clindamycin, ampicillin, cephalosporin và fluoroquinolone.
– Tuổi tác cao: Người lớn tuổi, đặc biệt là những người trên 65 tuổi, có nguy cơ cao hơn.
– Suy giảm miễn dịch:
-
- Bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS.
- Người đang điều trị ung thư (hóa trị, xạ trị).
- Người sử dụng thuốc ức chế miễn dịch sau ghép tạng.
– Bệnh lý nền:
-
- Các bệnh viêm ruột (ví dụ: viêm loét đại tràng, bệnh Crohn).
- Ung thư đại tràng.
– Tiền sử phẫu thuật đường ruột.
– Thời gian nằm viện kéo dài.
Nhận diện các triệu chứng
Các triệu chứng của viêm đại tràng giả mạc có thể xuất hiện trong hoặc sau khi dùng kháng sinh, đôi khi muộn hơn vài tuần sau khi đã ngừng thuốc. Mức độ nghiêm trọng của triệu chứng rất khác nhau:
– Triệu chứng nhẹ:
-
- Tiêu chảy kéo dài (thường trên 2 ngày).
- Phân lỏng, đi ngoài nhiều lần trong ngày (trên 3 lần).
- Đau bụng âm ỉ hoặc quặn nhẹ.
- Cảm giác mệt mỏi.
- Mất nước ở mức độ nhẹ.
– Triệu chứng nặng
-
- Tiêu chảy nặng, số lần đi ngoài rất nhiều (trên 10 lần/ngày).
- Phân có thể lẫn mủ hoặc máu.
- Đau bụng quặn thắt dữ dội.
- Nhịp tim nhanh.
- Sốt cao.
- Buồn nôn.
- Sụt cân nhanh chóng.
- Chán ăn.
- Có thể xuất hiện các dấu hiệu của suy thận.
Các bước chẩn đoán quan trọng
Để xác định chính xác tình trạng viêm đại tràng giả mạc, bác sĩ sẽ tiến hành các bước sau:
– Đánh giá lâm sàng: Dựa trên tiền sử bệnh, đặc biệt là việc sử dụng kháng sinh, và các triệu chứng hiện tại.
– Xét nghiệm phân: Đây là xét nghiệm quan trọng nhất để phát hiện độc tố của vi khuẩn C. difficile.
– Xét nghiệm máu: Kiểm tra số lượng bạch cầu (thường tăng cao trong nhiễm trùng) và các chỉ số khác liên quan đến tình trạng viêm.
– Nội soi đại trực tràng: Cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc đại tràng và tìm kiếm các mảng giả mạc màu vàng hoặc trắng đặc trưng. Sinh thiết có thể được thực hiện nếu cần thiết.
– Chẩn đoán hình ảnh:
-
- Chụp X-quang bụng: Có thể giúp phát hiện các biến chứng như phình đại tràng (toxic megacolon).
- Chụp CT bụng: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về đại tràng và các cơ quan lân cận, giúp phát hiện các biến chứng phức tạp hơn như thủng đại tràng.
Phương pháp điều trị hiện nay
Theo bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa việc điều trị viêm đại tràng giả mạc sẽ tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh:
– Ngừng sử dụng kháng sinh nghi ngờ: Nếu kháng sinh được xác định hoặc nghi ngờ là nguyên nhân gây bệnh, việc ngừng thuốc này là bước đầu tiên quan trọng.
– Sử dụng kháng sinh đặc trị: Bác sĩ sẽ kê đơn các loại kháng sinh có tác dụng chống lại C. difficile, thường là đường uống như metronidazole, vancomycin hoặc fidaxomicin.
– Cấy ghép phân (Fecal Microbiota Transplantation – FMT): Đây là một phương pháp điều trị hiệu quả cho các trường hợp viêm đại tràng giả mạc tái phát hoặc nặng, bằng cách đưa phân từ một người khỏe mạnh vào đại tràng của bệnh nhân để khôi phục lại sự cân bằng của hệ vi sinh vật đường ruột.
– Phẫu thuật: Trong những tình huống hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, chẳng hạn như khi có biến chứng suy đa tạng hoặc vỡ đại tràng, phẫu thuật cắt bỏ phần đại tràng bị tổn thương có thể là cần thiết.
Viêm đại tràng giả mạc là một bệnh lý đáng lo ngại, nhưng với sự hiểu biết về các yếu tố nguy cơ, triệu chứng và phương pháp điều trị, chúng ta có thể chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe của mình, đặc biệt là khi cần sử dụng kháng sinh. Việc tuân thủ chỉ định của bác sĩ và thông báo kịp thời về bất kỳ triệu chứng bất thường nào là rất quan trọng.
