Theo y học cổ truyền thì bệnh thiếu máu được đặc trưng bởi chứng hư huyết, hư lao. Nguyên nhân được cho là sự rối loạn hoạt động của các tâm, tạng, tỳ, thận và ảnh hưởng đến khí huyết của cơ thể mà sinh bệnh. Dựa và thể bệnh mà các dược sư sẽ có những bài Thuốc Đông y để khắc chế khác nhau.
Bệnh thiếu máu theo thể khí huyết đều hư:
Bệnh có biểu hiện thở ngắn và gấp, da xanh, người mệt mỏi, chóng mặt, hoa mắt, hồi hộp, lưỡi nhạt. Với thể này bài thuốc chữa nhấn vào bổ khí huyết dùng 1 trong các bài sau.
- Bài 1: hà thủ ô 100g, hoàng tinh 100g, tam thất 20g. Tất cả tán mịn uống ngày 100g, đinh lăng 100g, thục địa 100g.
- Bài 2: Tứ vật thang gia giảm: thục địa 16g, đương quy 12g, kỷ tử 12g, xuyên khung, 8g cao ban long 12g, bạch thược 12g, a giao 8g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Bài 3: Quy tỳ thang gia giảm: Đẳng sâm 16g, mộc hương 6g, viễn chí 8g, táo nhân 8g, long nhãn 12g, phục linh 8g, bạch truật 16g, hoàng kỳ 12g, đương quy 6g, thục địa 12g, bạch thược 12g, kỷ tử 12g, đại táo 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Bài 4: Bát trân thang: Đương quy (tẩm rượu sao) 12g, đẳng sâm 12g, bạch truật (sao) 12g, bạch thược 12g, phục linh 12g, xuyên khung 6 – 8g, đại táo 2 – 3 quả, thục địa 12g, cam thảo 2- 4g, sinh khương 2 – 3 lát. Sắc uống ngày 1 thang.
- Bài 5: Đương quy bổ huyết thang:đương quy 8g, hoàng kỳ 40g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bệnh thiếu máu do thể can thận âm hư:
Biểu hiện của thể này là đầu choáng váng, mắt hoa, đau lưng mỏi gối, hai gò má đỏ, lòng bàn tay bàn chân nóng, di tính, nếu ở phụ nữ kinh nguyệt không đều, rêu lưỡi không đều, có thể xuất hiện chảy máu cam. Đối với thể này phép chữa là bổ can thận âm có thể dùng 1 trong các bài thuốc Bắc sau:
- Bài 1: hà thủ ô 20g, kỷ tử 12g, cỏ nhọ nồi 20g, thiên môn 20g, ba kích 20g, thục địa 40g, sơn thù 12g, thỏ ty tử 20g, nhục thung dung 20g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Bài 2: trâu cổ, đỗ đen sao đường trắng, nấu thành cao. Mỗi ngày uống lượng cao tương đương với 20 – 40g trâu cổ.
- Bài 3: Lục vị địa hoàng thang gia giảm: thục địa 15g, sơn thù 8g, mai ba ba 12g, ngẫu tiết 12g, hoài sơn 12g, trạch tả 8g, phục linh 8g, đan bì 8g, cỏ nhọ nồi 16g, rễ cỏ tranh 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
Để đạt hiệu quả tối ưu các bệnh nhân cần kết hợp cả Tây y trong việc xét nghiệm y tế để biết bệnh có thuyên giảm hoặc đã khỏi để được hiệu quả tốt nhất.
Trị bệnh thiếu máu bằng bài thuốc thể tỳ thận dương hư:
Đối với thể thận dương hư biểu hiện trên người mắc bệnh thiếu máu và mặt sắc trắng bệch, người bệnh có cảm giác hoa mắt chóng mặt, tai ù, sợ lạnh và tay chân lạnh mệt mỏi, ở nam giới có biểu hiện di tinh, mạch trầm. Với bài thuốc lấy ôn bổ tỳ thận làm phương pháp chữa, dùng một trong các bài sau:
- Bài 1: hà thủ ô 20g, hoàng tinh 20g, thỏ ty tử 20g, lộc giác giao 20g, lộc nhung 4g, phá cố chỉ 20g, phục linh 12g, đẳng sâm 20g, đương quy 12g, đại táo 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Bài 2: Bát trân thang gia thêm: hoàng kỳ 12g, hà thủ ô 6g, ba kích 12g, cao ban long 20g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Bài 3: rau má 20g, huyết dụ 20g, hoài sơn 30g, cỏ nhọ nồi 20g, đẳng sâm 20g, hoàng tinh 20g, mạch nha 20g, gừng 4g. Sắc uống ngày 1 thang hoặc làm viên uống ngày 20g.
- Bài 4: hà thủ ô 20g, thục địa 12g, củ mài 20g, hạt sen 12g, ngải cứu 20g, táo nhân 12g, ích mẫu 20g, đẳng sâm 12g. Sắc uống ngày 1 thang hoặc tán bột làm viên ngày uống 20 – 40g.
Để đạt hiệu quả tối ưu các bệnh nhân cần kết hợp cả Tây y trong việc xét nghiệm y tế để biết bệnh có thuyên giảm hoặc đã khỏi để được hiệu quả tốt nhất.
Lam Hạ: Ytevietnam.edu.vn.