Phần lớn, người dân Việt Nam mua thuốc đều tự tìm đến nhà thuốc và giao phó tất cả cho người bán thuốc. Thói quen này đã ăn sâu vào trong tiềm thức của mỗi người dân, không nhờ tới bác sĩ, không thắc mắc, không trả giá. Chính điều này đã khiến cho ngành bán lẻ Dược ở Việt Nam trở nên đầy thu hút và cũng vô cùng hấp dẫn.
- Đảm bảo tình trạng không tăng giá thuốc trong dịp Tết 2017
- Sắp có Trung tâm mua sắm tập trung thuốc Quốc Gia
- Bộ Y tế quy định thời gian tập sự để cấp chứng chỉ hành nghề Y Dược
Mô hình chuỗi được mở rộng
Việt Nam hiện nay đã mở cửa thị trường kể cả ngành thuốc, theo cam kết WTO, các nhà phân phối dược nước ngoài có thể đưa thuốc vào Việt Nam nhưng chưa được bán lẻ. Thế nhưng thị trường dược phẩm của Việt Nam lại vô cùng sôi động khi trên khắp cả nước có hàng chục ngàn nhà thuốc do Dược sĩ lập ra ví dụ: Eco, Vistar, Phúc An Khang… Chính những nhà thuốc truyên thống này đã len lỏi vào khắp phố phường, hình thành lên nhu cầu không thể thiếu của mỗi người dân. Việc mở nhà thuốc theo cách truyền thông cũng tích kiệm chi phí chỉ bằng 1/2 – 1/3 so với nhà thuốc hiện đại, bởi các nhà thuốc này đã bị bỏ qua các khâu như bảo quản dược phẩm, ứng dụng công nghệ theo dõi mua bán…
Điều này cũng sẽ dẫn đến tình trạng, các nhà thuốc không đảm bảo được chất lượng theo đúng yêu cầu, nhiều nhà thuốc vì hám lời sẽ mua những loại thuốc không rõ nguồn gốc, bán thuốc hết hạn. Chính vì vậy nhà thuốc tư nhân sẽ phụ thuộc vào đạo đức của người mở tiệm. Tuy nhiên từ khi Bộ Y tế quyết định làm gắt gao, muốn xóa bỏ những nhà thuốc không đạt chuẩn GPP, nhà thuốc không chuyên sẽ không có đất để tồn tại. Đây cũng là giải pháp giúp cho mô hình chuỗi nhà thuốc tốt hơn, đạt hiệu quả cao hơn.
Tuy nhiên, như đã đề cập, sự khốc liệt của ngành không nằm ở chỗ các chuỗi nhà thuốc cạnh tranh lẫn nhau mà là phải đương đầu với tình trạng manh mún trên thị trường phân phối dược. Cũng chính vì thế sắp tới chính phủ sẽ mở ta Trung tâm mua sắm tập trung thuốc Quốc gia.
Cần có những bước thay đổi lớn
Việc các nhà thuốc bán lẻ dược phẩm thay đổi là cả một vấn đề vô cùng quan trọng, trong khi Bộ Y tế siết chặt quản lý người tiêu dùng cũng có trách nhiệm hơn với sức khỏe của bản thân, sẽ mua thuốc ở những nơi có uy tín. Điều này đã khiến cho các nhà thuốc nhỏ lẻ buộc phải thay đổi và có trách nhiệm hơn so với những gì mình làm. Xu hướng chuyển đổi của nhà thuốc tư nhân dự báo sẽ theo hai hướng: hoặc đầu tư bài bản để thỏa mãn các quy định của ngành y tế và đáp ứng nhu cầu thị trường, hoặc tham gia vào mô hình chuỗi nhà thuốc của những đơn vị đã có tên tuổi.
Đối với trường hợp dược sĩ tự mở nhà thuốc riêng, theo những người trong ngành, đây là một lựa chọn rất dũng cảm. Bởi đầu tư nhà thuốc theo đúng chuẩn mực đòi hỏi rất nhiều chi phí mà ít người ngờ tới, như chi phí cho công nghệ, thiết bị, hệ thống, quy trình… (có thể lên tới 1-3 tỉ đồng). Nhà đầu tư cũng phải rất am hiểu chuyên môn và thị trường mới tránh bị mua hớ, mua phải hàng hóa kém chất lượng. Ngoài ra, họ còn phải nắm vững và biết cách cập nhật các quy định phức tạp của ngành y tế, phải học cách quản lý, bán hàng để đảm bảo truy xuất nguồn gốc thuốc, bảo quản được thuốc… Những yêu cầu này, nếu thiếu kiến thức và không có kinh nghiệm, nhà đầu tư sẽ không thể đảm bảo tuân thủ được.
Việc nhà thuốc tư nhân cần phải cạnh tranh với loạt chuỗi có tiềm lực lớn, có cả thương hiệu cũng như dịch vụ tốt vẫn bị yếu thế. Do đó cạnh tranh sẽ đẩy lên cao khiến cho nhiều quy định phức tạp ra đời, một số nhà đầu tư tham gia thị trường bán lẻ dược phẩm đã nhượng quyền nhà thuốc. Tuy nhiên việc triển khai nhượng quyền trong ngành bán lẻ dược phẩm lại không hề đơn giản và không phải công ty nào cũng có thể thành công.
Có thể thấy, lợi thế của mô hình chuỗi là mở rộng quy mô và độ nhận diện thương hiệu. Riêng trong lĩnh vực phân phối dược phẩm, quy mô cũng mang lại lợi thế trong đàm phán mua hàng giá tốt, trong tích trữ hàng. Quy mô mạng lưới cũng giúp mô hình này dễ dàng hơn trong điều phối hàng hóa để giảm áp lực hàng tồn kho, giảm thất thoát và kiểm soát được thời hạn sử dụng thuốc. Các nhà thuốc cũng phải thường xuyên cập nhật tin tức Y tế mới để nắm bắt được xu hướng thị trường
Vì vậy, yếu tố quan trọng giúp thúc đẩy phát triển bán lẻ dược phẩm hiện đại là người tiêu dùng phải thay đổi nhận thức và thói quen. Khi người tiêu dùng ý thức cần mua đúng thuốc để đảm bảo an toàn sức khỏe, người dân sẽ chấp nhận đi xa hơn để được tư vấn và mua thuốc ở những quầy thuốc tốt, uy tín đảm bảo chất lượng.
Hoàng Dung – Ytevietnam.edu.vn