Theo Đông y, Sâm cau có vị cay, tính ấm, hơi có độc, có tác dụng bổ thận, tráng dương, ôn trung táo thấp, tráng gân cốt. Dưới đây là một số bài thuốc chữa bệnh từ Sâm cau.
- Cước chân tay vào mùa đông xử trí như thế nào?
- Những cây thuốc nam có tác dụng điều trị mất ngủ
- Bài thuốc Đông y chữa bệnh từ củ cải trắng
Một số bài thuốc chữa bệnh từ Sâm cau.
Cây Sâm cau thực vật hạt kín thuộc Lớp hành (lớp một lá mầm), Phân lớp loa kèn (Liliidae), Bộ Râu hùm (Haemodorales), Họ tỏi voi lùn (Hypoxidaceae R.Br.1814) Sâm cau tên khoa học Curculigoorchioides Gaertn, còn có nhiều tên như: Ngải cau, Cô nốc lan, Tiên mao… Sâm cau là loại cây mọc ở vùng núi rừng tại Việt Nam, ở các tỉnh như Lào Cai, Điện Biên, Hòa Bình, Quảng Nam…
Cây sống lâu năm, cao khoảng 35-50cm. Lá có từ 3-8 cái, dài 40cm, rộng 2-3cm, cuống dài khoảng 10cm, lá gân song song và nổi rõ hình cái thuyền; xếp theo nếp giống lá cau, phiến thon hẹp, hai mặt nhẵn, cùng màu. Thân rễ hình trụ cao, dạng củ, to bằng ngón tay; rễ phụ nhỏ, thô, màu nâu, bên trong màu vàng ngà. Hoa màu vàng, có vào tháng 5 đến tháng 7, xếp 3-5 cái thành cụm, ở kẽ lá; đài 3 răng có lông; tràng 3 cánh nhẵn, nhị xếp thành hai dãy, bầu hình thoi, có lông rậm. Quả nang thuôn, dài 1,5cm, có từ 1-4 hạt. Thân dễ dài (củ sâm cau).
Bác sĩ Minh Huệ, giảng viên Cao đẳng Y Dược văn bằng 2 – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết, củ sâm cau chính là bộ phận được sử dụng làm thuốc. Củ thái mỏng phơi khô làm thuốc, có thể dùng tươi để ngâm rượu. Củ sâm cau có vỏ màu đỏ, thịt bên trong có màu trắng, khi phơi củ sâm có mùi thơm ngậy.
Về tính vị, theo Đông y, sâm cau có vị cay, tính ấm, hơi có độc, có tác dụng bổ thận, tráng dương, ôn trung táo thấp, tráng gân cốt.
Các công dụng chữa bệnh của Sâm cau
Đông Y cho rằng Sâm cau có tác dụng bổ thận tráng dương, ôn trung táo thấp, tán ứ, trừ tê, tráng gân cốt. Có thể chữa được tinh lạnh, liệt dương, đái đục ở nữ, bạch đới, người già đái són, lạnh da, thần kinh suy nhược, phong thấp, lưng gối lạnh đau, vận động khó khăn…
Kết quả nghiên cứu hiện đại cho thấy: Sâm cau có tác dụng tăng cường miễn dịch, nâng cao khả năng thích nghi của cơ thể trong điều kiện thiếu ô-xy; có tác dụng như hormone sinh dục nam.
Một số bài thuốc Y học cổ truyền về Sâm cau
1- Chữa tê thấp, đau mình mẩy
Nguyên liệu: Rễ sâm cau, hà thủ ô, hy thiêm mỗi thứ 20g, rượu trắng 500ml.
Cách làm: Tất cả các thứ này thái nhỏ ngâm trong rượu trắng để thời gian 7 – 10 ngày trở lên.
Cách dùng: Ngày uống 2 lần, mỗi lần 30ml.
2- Chữa liệt dương do rối loạn thần kinh chức năng
Nguyên liệu: Sâm cau 10g, sâm bố chính, trâu cổ, câu kỷ tử, ngưu tất, tục đoạn, thạch hộc, hoài sơn, cáp giới mỗi thứ 12g, cam thảo nam, ngũ gia bì mỗi thứ 8g.
Cách làm: Tất cả thái nhỏ phơi khô, sắc lấy nước.
Cách dùng: Uống mỗi ngày 1 thang, chia 2 – 3 lần.
3- Chữa cao huyết áp trong giai đoạn phụ nữ tiền mãn kinh
Nguyên liệu: Sâm cau, ba kích, dâm dương hoắc, tri mẫu, hoàng bá, đương quy mỗi thứ 12g.
Cách làm: Đem sắc lấy nước.
Cách dùng: uống ngày 1 thang, chia 2 – 3 lần.
Những tác dụng chữa bệnh của cây Sâm cau
4- Trị sốt xuất huyết
Nguyên liệu: Sâm cau 20g (sao đen), cỏ nhọ nồi 12g, trắc bách diệp (sao đen) 10g, quả dành dành (sao đen) 8g.
Cách làm: Đem các thứ trên sắc lấy nước.
Cách dùng: Uống ngày 1 thang, chia 2 – 3 lần.
5- Trị nam tinh lạnh, nữ lạnh tử cung
Nguyên liệu: Sâm cau 6g, thục địa, ba kích, phá cố chỉ, hồ đào nhục mỗi thứ 8g, hồi hương 4g.
Cách làm: đem sắc sắc lấy nước.
Cách dùng: uống ngày 1 thang, chia 2 – 3 lần trong ngày.
6- Chữa phong thấp, đau lưng, thần kinh suy nhược
Nguyên liệu: Sâm cau 50g, rượu 150ml.
Cách làm: Đem ngâm Sâm cau trong rượu, thời gia từ 7 – 10 ngày trở lên.
Cách dùng: Ngày uống 2 lần, mỗi lần 25- 30ml, trong bữa ăn chính.
7- Rượu bồi bổ tráng dương
Nguyên liệu: Bìm bịp 1 con, tắc kè 2 – 3 con, Sâm cau 50g, rượu trắng 1500ml.
Cách làm: Làm sạch, ngâm trong rượu thời gian từ 3 tháng trở lên.
Cách dùng: Ngày uống 2 – 3 lần trước khi ăn cơm và trước khi đi ngủ tối, mỗi lần uống khoảng 30ml.
8- Bồi bổ cho người già, phụ nữ sau sinh
Nguyên liệu: Sâm cau thái nhỏ sao vàng 12g, nước 200ml.
Cách làm: Đem sắc với nước để còn 50ml.
Cách dùng: Uống 1 lần trong ngày.
Chú ý:
Là vị thuốc có tính táo nhiệt, dễ làm thương âm, nên những ngày thời tiết quá nóng và những người họng khô miệng háo, đầu choáng mắt hoa, gò má đỏ ửng, sốt cơn về buổi chiều, lòng bàn chân bàn tay nóng, phiền toái, mất ngủ, mồ hôi trộm, đại tiện táo; chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi ít; mạch nhỏ nhanh không nên sử dụng Sâm cau.
Lương Tâm – Ytevietnam.edu.vn.