Thuốc chống viêm không Steroid (NSAID) là gì?

Thuốc chống viêm không Steroid (NSAID) là loại thuốc được thiết kế để giảm đau, chống viêm, và có thể có tác dụng hạ sốt, mà không chứa các thành phần Steroid trong cấu trúc của chúng. Điều này làm cho chúng khác biệt so với nhóm thuốc chống viêm Corticosteroid.

Thuốc chống viêm không Steroid (NSAID) là gì?

Dược sĩ chia sẻ các loại thuốc kháng viêm không Steroid phổ biến

Thuốc có khả năng ức chế cả COX-1 và COX-2:

Aspirin:
- Aspirin có tác dụng hạ sốt, giảm đau, kháng viêm và ngăn chặn kết tập tiểu cầu. Tuy nhiên, sử dụng không đúng cách có thể gây ra các tác dụng phụ như đau, viêm loét hoặc xuất huyết dạ dày. Hiện nay, aspirin ít được sử dụng trực tiếp như một thuốc chống viêm không Steroid, thường được chỉ định với liều lượng thấp để hỗ trợ chống đông máu ở những người có nguy cơ về tim mạch.
Ibuprofen:
- Ibuprofen có tác dụng giảm đau mạnh hơn so với aspirin. Tuy nhiên, các tác dụng phụ khi sử dụng loại thuốc này có thể bao gồm rối loạn tạo máu và kích ứng tiêu hóa.
Diclofenac:
- Diclofenac được đánh giá là có hiệu quả giảm đau cao hơn so với aspirin, nhưng có thể gây nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, đặc biệt là đối với hệ tiêu hóa như viêm loét và xuất huyết dạ dày, cũng như thiếu máu.

Các loại thuốc ức chế COX-2:

Meloxicam:
- Meloxicam thường được chỉ định cho những người bệnh mắc thoái hóa khớp, viêm cột sống dính khớp, hoặc viêm khớp dạng thấp, với tác dụng giảm đau. Meloxicam ít gây tác dụng phụ đối với hệ tim mạch và tiêu hóa so với các nhóm thuốc khác.
Các hoạt chất khác:
- Celecoxib, rofecoxib, valdecoxib… có tác dụng tương tự như meloxicam. Tuy nhiên, rofecoxib và valdecoxib đã bị rút khỏi thị trường vào năm 2004 và 2005 do các vấn đề liên quan đến an toàn.

Các tác dụng của nhóm thuốc NSAID

Dược sĩ Cao đẳng Dược TP.HCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết tác dụng của nhóm thuốc NSAID bao gồm:

Hạ sốt:
- Các loại thuốc chống viêm không Steroid giúp tăng quá trình thải nhiệt, khôi phục thăng bằng nhiệt độ tại vùng dưới đồi, từ đó hỗ trợ hạ nhiệt độ cơ thể.
Giảm đau:
- Thuốc NSAID có khả năng ức chế sự hình thành PGF2 alpha, giảm sự nhạy cảm của các dây thần kinh cảm giác đối với các chất gây đau như serotonin, histamin… Điều này giúp giảm đau ở những trường hợp nhẹ và vừa, như đau răng, đau đầu, đau khớp. Tuy nhiên, chúng không có tác dụng giảm đau mạnh như nhóm giảm đau opioid như morphine.
Chống viêm:
- Thuốc có khả năng ức chế sự hình thành prostaglandin thông qua việc ức chế enzym cyclooxygenase. Ngoài ra, NSAID cũng có tác dụng ức chế kinin, chất trung gian hóa học trong phản ứng viêm. Chúng giúp tăng cường sự bền vững của màng lysosome trong tế bào, hỗ trợ giải phóng enzym tiêu thể và ion superoxide, từ đó giảm tình trạng viêm nhiễm.
Chống kết tập tiểu cầu và chống đông máu:
- Thuốc giúp ức chế enzym thromboxan synthetase, giảm tổng hợp thromboxan A2 – chất làm đông vón tiểu cầu. Tuy nhiên, ở liều lượng cao, chúng có thể ngược lại làm tăng khả năng kết tập tiểu cầu và đông máu.

Chỉ định thuốc chống viêm không Steroid

Dược sĩ tư vấn, thuốc chống viêm không Steroid thường được bác sĩ chỉ định trong các trường hợp sau:

Người mắc các bệnh viêm khớp:
- Bệnh viêm khớp dạng thấp, viêm khớp phản ứng.
Người mắc bệnh hệ thống:
- Như lupus ban đỏ, xơ cứng bì toàn thể.
Người mắc bệnh thoái hóa khớp và các vấn đề liên quan đến đau cơ xương:
- Thoái hóa khớp, thoái hóa cột sống, đau thần kinh tọa, đau vai gáy.
Người mắc các bệnh lý phần mềm do thấp:
- Như viêm khớp vai, hội chứng De Quervain, viêm lồi cầu xương cánh tay, hội chứng đường hầm cổ tay.
Người mắc các bệnh xương khớp:
- Các bệnh xương khớp khác nhau có thể được bác sĩ chỉ định sử dụng NSAID để giảm đau và chống viêm.

Quyết định sử dụng thuốc chống viêm NSAID thường phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe cụ thể của bệnh nhân và mục tiêu điều trị cụ thể của bác sĩ.

Chỉ định thuốc chống viêm không Steroid cho một số bệnh lý cụ thể

Chống chỉ định của thuốc kháng viêm không Steroid

Dược sĩ tại các trường Cao đẳng Dược Hà Nội cho hay, thuốc kháng viêm không Steroid (NSAID) chống chỉ định trong các trường hợp sau:

Người mắc bệnh chảy máu không kiểm soát:
- Việc sử dụng NSAID có thể tăng nguy cơ chảy máu, đặc biệt là ở những người có vấn đề về huyết áp và huyết đường.
Người có tiền sử dị ứng với thành phần thuốc:
- Nếu có antecedents của dị ứng hoặc phản ứng không mong muốn đối với NSAID hoặc các thành phần khác trong thuốc.
Người bị loét dạ dày:
- NSAID có thể gây kích thích và làm tổn thương niêm mạc dạ dày, do đó không nên sử dụng cho những người có tiền sử loét dạ dày hoặc đang trong giai đoạn điều trị loét dạ dày.
Người bệnh suy gan ở mức độ nặng:
- Do NSAID chủ yếu được chế biến qua gan, nên không nên sử dụng ở những người mắc bệnh suy gan ở mức độ nặng.
Người bệnh suy thận:
- NSAID có thể gây tác động tiêu cực đến chức năng thận, vì vậy không nên sử dụng ở những người có suy thận.
Thai phụ trong 3 tháng đầu và 3 tháng cuối, phụ nữ đang cho con bú:
- NSAID có thể ảnh hưởng đến thai nhi, đặc biệt là trong giai đoạn sớm và cuối thai kỳ. Nên tránh sử dụng trong 3 tháng đầu và 3 tháng cuối thai kỳ. Đối với phụ nữ đang cho con bú, NSAID cũng không nên sử dụng do có thể chuyển sang sữa mẹ và ảnh hưởng đến em bé.