Loading...Thử hỏi bao nhiêu bệnh nhân đáng lý đã không bại liệt nửa người oan uổng vì tai biến mạch máu não do tự ý ngưng thuốc, do không được kiểm soát huyết áp, không thay đổi lối sống đúng cách?
- Tác dụng của Yoga đối với mẹ và thai nhi
- Giúp trẻ tập ăn rau nhanh nhất và hiệu quả nhất.
- Mắc bệnh gút nên luyện tập như thế nào mới tốt
Nguyên nhân chính của đột quỵ não chính là do tăng huyết áp, tăng huyết áp hay gặp nhất ở độ tuổi trung niên nhưng độ tuổi THA ngày càng trẻ hóa, mà quá trình này thường diễn ra trong nhiều năm xuất và phát từ tiền THA, vì vậy việc phát hiện sớm tiền tăng huyết áp là một yếu tố vô cùng quan trọng để phòng ngừa đột quỵ.
Không kiểm soát được huyết áp sẽ gây rất nhiều các bệnh lý khác nhau cho cơ thể
Vậy huyết áp là gì?
Huyết áp là sự kết hợp của 2 yếu tố: áp lực do tim co bóp để đẩy máu vào hệ động mạch và lực đàn hồi của động mạch. Khi tim co bóp, áp lực máu trong động mạch lớn nhất, ta có huyết áp tối đa hay huyết áp tâm thu. Khi tim nghỉ, áp lực máu trong động mạch nhỏ nhất, do động mạch trở lại như trước, ta có huyết áp tối thiểu hay huyết áp tâm trương.
Tiền tăng huyết áp là gì?
Huyết áp có hai con số: HA tâm thu và HA tâm trương. HA bình thường: khi HA tâm thu thấp hơn 120mmHg và HA tâm trương dưới 80mmHg. Tăng HA: khi HA tâm thu trên 140mmHg và/hoặc HA tâm trương trên 90mmHg. Tiền tăng HA: huyết áp nằm giữa bình thường và tăng HA, cụ thể tiền tăng HA khi HA tâm thu 120-139mmHg và/ hoặc HA tâm trương 80-89mmHg.
Nguyên nhân
Bất kỳ yếu tố nào làm tăng áp lực đối với thành động mạch có thể dẫn đến tiền tăng HA. Bệnh lý điển hình nhất là bệnh xơ vữa động mạch, sự tích tụ mỡ trong thành động mạch có thể dẫn đến HA tăng, hoặc một số rối loạn hoặc bệnh lý có thể dẫn đến tiền tăng HA hoặc tăng HA, bao gồm: khó thở khi ngủ; bệnh thận; bệnh thượng thận; bệnh tuyến giáp.
Không kiểm soát được huyết áp và cân nặng là một nguyên nhân gây THA
Huyết áp cũng có thể tăng khi bệnh nhân dùng một số loại thuốc như: thuốc ngừa thai, thuốc chữa cảm, thuốc thông mũi, thuốc giảm đau, cocain và chất kích thích cùng một số thuốc khác – cũng có thể gây ra HA tăng tạm thời. Tuy nhiên, đa số HA tăng dần dần qua nhiều năm và xuất hiện tiền tăng HA mà không có một nguyên nhân cụ thể nào.
Các yếu tố nguy cơ
Yếu tố nguy cơ cho tiền tăng HA bao gồm: thừa cân hoặc béo phì là một yếu tố nguy cơ chính, ngoài ra tuổi tác cũng là một yếu tố gây tăng huyết áp, những người trẻ tuổi có nhiều khả năng có tiền tăng HA hơn những người lớn tuổi. Theo những nghiên cứu mới nhất thì bệnh lý tiền tăng huyết áp phổ biến hơn ở nam so với nữ và phổ biến ở người da đen so với người da trắng. Tiền tăng huyết áp có xu hướng mang tính gia đình, khi bệnh nhân ít vận động cơ thể, không tập thể dục, chế độ ăn nhiều muối (natri) hoặc thấp kali; hút thuốc lá và hút thuốc thụ động, uống quá nhiều rượu, một số bệnh mạn tính bao gồm bệnh thận, bệnh đái tháo đường… có thể làm tăng nguy cơ tiền tăng HA.
Điều trị và phòng ngừa tăng huyết áp.
Khi HA tăng hơn mức “bình thường” ( tăng trên 120/80 mmHg), nguy cơ tim mạch bắt đầu tăng lên, và càng tăng HA thì càng tăng nguy cơ. Nếu như bạn hoàn toàn khỏe mạnh thì việc điều trị tăng huyết áp chủ yếu dựa vào việc thay đổi lối sống để duy trì huyết áp và làm giảm nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch.
Tuy nhiên, nếu bạn có tiền tăng HA và đang có bệnh lý về mạch vành, bệnh động mạch ngoại biên, bệnh đái tháo đường hoặc bệnh thận mạn tính,… những bệnh nhân này sẽ được cân nhắc sử dụng thuốc hạ áp để duy trì và đưa huyết áp về mức bình thường.
Nên kiểm tra huyết áp thường xuyên
Ngừa bệnh mà không cần dùng thuốc mới hay
Chuyện gì cũng có giải pháp nào đó. Người có huyết áp thuộc loại dễ tăng khó giảm, nhất là khi có thân nhân trực hệ đã là nạn nhân của bệnh huyết áp cao, nên mạnh dạn áp dụng một số biện pháp tương đối đơn giản, lại thêm an toàn vì không đi ngược với quy luật của thiên nhiên như:
Giảm cân cho bằng được nếu lỡ béo phì. Đừng quên bệnh huyết áp cao rất dễ kết bạn với tiểu đường và chất mỡ trong máu. Thêm vào đó, để một công đôi ba việc, nhiều nhà nghiên cứu đã từ lâu khuyên người có huyết áp khoảng 130/80, nghĩa là còn một chút thì thành bệnh, nên mỗi tuần tối thiểu hai lần ăn cá biển, loại nào cũng được và mỗi ngày ăn rau quả tối thiểu ba lần, loại nào cũng tốt, được năm lần càng hay để huyết áp, đường huyết và chất mỡ trong máu không có dịp hội ngộ để sau đó cùng nhau hại gia chủ
Tránh ăn mặn bằng cách nêm nếm bằng hành, ngò, tỏi… thay vì chỉ bằng muối ăn. Tập thói quen không rắc thêm muối khi ngồi vào bàn ăn dù chưa nếm. Giảm không đồng nghĩa với kiêng cữ tuyệt đối. Nhưng không thể gọi là giảm khi thực khách ngày nào cũng thêm mắm dặm muối lại thêm uống nước không đủ, uống bia thì thừa!
Đừng ngồi yên suốt ngày. Nếu không có dịp vận động vì công việc đóng đinh sau bàn giấy cũng nên tìm một hình thức thể dục thể thao nào đó để tập dượt cho trái tim. Nhẹ nhàng thôi như đi bộ, đạp xe, bơi lội, bóng bàn, khiêu vũ, thể dục dưỡng sinh… sao cũng được miễn là đều đặn, miễn là tập xong đừng mệt, miễn là ngày nào thiếu tập thấy… buồn!
Đi bộ rất tốt cho việc kiểm soát huyết áp
Dứt khoát nói không với thuốc lá. Nếu không đủ nghị lực để một mình chống chọi với khói thuốc thì nên nhờ thầy thuốc tiếp tay qua liệu pháp cai thuốc với châm cứu, tâm lý liệu pháp, chế độ dinh dưỡng… Không thiếu cách chữa, khó chính vì thiếu quyết tâm, chính vì nạn nhân cương quyết đóng trọn vai… thủ phạm
Không từ chối rượu bia nhưng trong tiết độ. Đừng quên chỉ cần hai chai bia mỗi ngày đã đủ để huyết áp tăng 5-10 mmHg. Nên nhớ huyết áp tăng chút xíu thừa sức để nhồi máu cơ tim, xuất huyết não! Tuy là tim có khả năng bù trừ rất tốt nhưng nếu huyết áp ngày nào cũng cứ thế tăng dần thì sớm muộn cũng đến lúc tim đành chịu thua. Nói chi bia, khỏi nói thêm cũng hiểu rượu mạnh tai hại đến mức nào
Giảm stress trong công việc bằng cách tái lập quân bình giữa nghỉ ngơi và làm việc. Cần can đảm tắt máy ít ngày nếu ghi nhận động cơ đã mỏi mệt. Đừng đánh lừa chính mình bằng ảo giác “nhằm nhò gì ba cái lẻ tẻ” hay “sức mấy mà bệnh”. Với bệnh tim chỉ cần một lần lãnh đòn đánh lén đã đủ để đo ván thiên thu!
Đi bộ, vừa đi vừa hít thở cũng là một hình thức tốt để vận động cơ thể. Tuy vậy, không nên tập thể dục hoặc đi bộ vào lúc trời lạnh hoặc nắng, nóng hoặc mưa. Những người có tuổi cao, sức yếu bị tăng huyết áp thì không nên leo trèo, không nên lên xuống cầu thang sẽ rất nguy hiểm.
Tránh tiếng động thái quá. Các nhà nghiên cứu đã chứng minh hơn 30% trường hợp nhồi máu cơ tim không do chất mỡ trong máu mà do thần kinh thính giác chịu đời không thấu. Với bối cảnh đào đường suốt ngày, nơi thì đặt móng xây nhà giữa đêm khuya, lại thêm nhiều bác tài lái xe theo kiểu “không bấm đến cháy còi chưa là quân tử”, không lạ gì nếu bệnh viện tim tiếp tục quá tải! Thầy nào chữa cho nổi khi chính thầy cũng bệnh vì tiếng ồn ngay trong… bệnh viện?!
Không mày đố thầy làm nên!
Đói ăn rau, đau uống thuốc. Không riêng gì bệnh cao huyết áp, dùng thuốc đặc hiệu bao giờ cũng là chuyện chẳng đặng đừng khi không còn giải pháp nào khác. Khéo hơn nhiều là làm sao giữ được huyết áp trong vòng kiểm soát mà không phải lệ thuộc vào thuốc. Không đơn giản nhưng hoàn toàn khả thi nếu không chỉ thầy thuốc mà ngay cả bệnh nhân cũng đồng lòng muốn thế. Kẹt là ở nước mình hai tiếng đồng lòng thường đồng nghĩa với mất lòng!
Người bị tăng huyết áp cũng nên lưu ý là cần dùng thuốc hạ huyết áp theo chỉ định của bác sĩ khám bệnh cho mình. Tuyệt đối không tự động bỏ thuốc hoặc thay đổi thuốc hoặc nghe theo sự mách bảo của người khác mà dùng đơn thuốc của bệnh nhân khác để điều trị cho mình.
Người bệnh được tiền tăng huyết áp cần chú ý tới chế độ sinh hoạt và ăn uống hợp lý nhằm cải thiện nhanh chóng tình trạng bệnh.
Ngọc Mai – Ytevietnam.edu.vn
