Lan tiên, hay còn được gọi với một vài tên gọi khác như Mạch môn, Cỏ lan. Đây là một loại dược liệu thân thảo có củ, Lan tiên có nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe và được ứng dụng trong nhiều bài thuốc.
Dược sĩ chia sẻ thông tin về dược liệu Lan tiên và công dụng của nó
Mô tả về dược liệu Lan tiên
- Đặc điểm sinh vật của Lan tiên:
- Thân dược liệu: Lan tiên là một loại dược liệu thân thảo, cao từ 10 đến 40cm, thường có lá xanh và thường sống lâu năm.
- Lá: Lá của dược liệu Lan tiên thẳng, màu xanh lục, dài từ 20 đến 40cm và rộng từ 1 đến 4mm. Lá có mép răng cưa và mọc từ gốc dược liệu.
- Rễ: Lan tiên có rễ chùm.
- Hoa: Hoa của Lan tiên có màu sắc biến đổi từ trắng đến tím nhạt và thường mọc thành từng cành trên thân dược liệu, có độ dài từ 5 đến 10cm.
- Quả: Quả của Lan tiên mọng, màu xanh lam, với đường kính khoảng 5 đến 6mm và thường có từ 1 đến 2 hạt.
- Củ: Phần rễ của Lan tiên phát triển thành củ, có hình dẹt ở cả hai đầu và vỏ củ Lan tiên có màu trắng vàng.
- Khu vực phân bố: Giảng viên Cao đẳng Dược TP.HCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ: Lan tiên có nguồn gốc từ Nhật Bản, nhưng hiện nay, nó được trồng làm dược liệu cảnh ở nhiều nơi và được trồng để sử dụng trong lĩnh vực dược liệu. Tại Việt Nam, dược liệu Lan tiên mọc hoang và được trồng ở nhiều vùng phía Bắc như Hà Nam, Bắc Giang, Nghệ An, Hưng Yên, và nhiều nơi khác.
Bộ phận dùng: Thường thì củ Lan tiên là bộ phận được sử dụng trong một vài bài thuốc Đông Y.
Thu hái và sơ chế: Phần củ Lan tiên thường được thu hái vào tháng 9-12 trong năm, chọn dược liệu Lan tiên đã sống được khoảng 2 năm. Sau khi thu hái, phần củ Lan tiên cần được sơ chế như sau:
- Bước 1: Cắt bỏ toàn bộ những phần rễ con và rửa sạch đất cát.
- Bước 2: Củ nhỏ để nguyên và củ lớn bổ đôi.
- Bước 3: Phơi khô, sấy nhẹ hoặc có thể sử dụng tươi.
Cách bảo quản: Lan tiên cần được bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát và sạch sẽ để tránh ẩm ướt.
Thành phần hóa học: Trong củ Lan tiên chứa một loạt một vài chất hóa học như glucose, saccharose, fructose, glucofructan, một vài loại vitamin, stigmasterol, B-sitosterol, D-Glucosid.
Dược sĩ chia sẻ vị thuốc củ Lan tiên
- Tính vị: Củ Lan tiên có vị ngọt, hơi đắng và mang tính hàn.
- Quy kinh: Củ Lan tiên được quy vào một số loại kinh như vị tân, thủ thái âm phế, kinh tâm.
- Tác dụng dược lý và chủ trị: Theo Đông y, củ Lan tiên có nhiều tác dụng như an thần, nhuận phế, thanh nhiệt, giải độc, thanh tâm, lợi tiểu, ích tinh, cường âm, tăng cân, và an ngủ tạng. Dựa vào những tác dụng này, Lan tiên được sử dụng để điều trị một vài bệnh như ho và ho ra máu, khô miệng, táo bón, ho có đờm, và nhiều bệnh lý khác.
- Cách dùng và liều lượng: Một ngày thường nên dùng khoảng từ 6 đến 20g củ Lan tiên, và nó có thể được sắc uống hoặc kết hợp với một số loại dược liệu khác để tạo ra một vài bài thuốc điều trị bệnh.
Dược sĩ chia sẻ vị thuốc củ Lan tiên
Bài thuốc sử dụng dược liệu Lan tiên: Dưới đây là một số bài thuốc sử dụng dược liệu Lan tiên dược các dược sĩ tại một số trường Cao đẳng Dược Hà Nội chia sẻ tổng hợp:
- Bài thuốc trị chứng ho, ho lâu ngày, khó thở:
- Chuẩn bị: 16g củ Lan tiên, 4g cam thảo, 4g gạo nếp sao vàng, 4g đảng sâm, 8g bán hạ, 4g đại táo.
- Cách thực hiện: Sắc một vài dược liệu trên với 600ml nước và sắc thuốc cho đến khi còn lại 200ml nước. Uống 3 lần mỗi ngày.
- Bài thuốc trị răng chảy máu: Sắc củ Lan tiên với nước và uống để điều trị răng chảy máu.
- Bài thuốc trị suy tim, ra mồ hôi nhiều, huyết áp hạ, mạch nhanh:
- Chuẩn bị: 16g Lan tiên, 8g nhân sâm, 6g ngũ vị từ.
- Cách thực hiện: Sắc một vài nguyên liệu trên và uống để điều trị một vài triệu chứng về hạ huyết áp, mạch nhanh, ra mồ hôi nhiều, và nhiều triệu chứng khác.
- Bài thuốc trị táo bón:
- Chuẩn bị: 20g Lan tiên, 12g huyền sâm, 20g sinh địa.
- Cách thực hiện: Sắc và uống thuốc để điều trị táo bón.
- Bài thuốc trị bệnh ho khan, ho có đờm, đau họng:
- Chuẩn bị: 5g Lan tiên, 12g tang diệp, 4g mè đen, 4g tỳ bà diệp, 3g hạnh nhân, 3g a giao, 4g cam thảo.
- Cách thực hiện: Sắc một vài nguyên liệu để tạo thành thuốc và uống.
Một số điều cần lưu ý khi sử dụng dược liệu Lan tiên
Khi sử dụng Lan tiên và một vài bài thuốc từ Lan tiên, người bệnh cần tuân thủ một số điều sau đây:
- Nếu bạn muốn sử dụng một vài bài thuốc từ củ Lan tiên để trị bệnh, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa Y học cổ truyền.
- Không nên sử dụng Lan tiên trong trường hợp bạn đang bị tiêu chảy hoặc có tỳ vị hư hàn.
- Nếu bạn có vị không nên sử dụng Lan tiên.
- Một vài bài thuốc từ Lan tiên thường có tác dụng chậm, vì vậy bạn cần kiên nhẫn và kiên trì trong việc sử dụng chúng.
- Do cơ địa của mỗi người khác nhau, một vài bài thuốc Lan tiên có thể không phát huy hiệu quả hoặc có thể gây tác dụng phụ. Nếu bạn cảm thấy có triệu chứng lạ kỳ hoặc tác dụng phụ, hãy ngưng sử dụng và tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Tóm lại, dược liệu Lan tiên có nhiều công dụng quý giá đối với sức khỏe con người và được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực điều trị bệnh. Tuy nhiên, trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp điều trị nào bằng dược liệu Lan tiên, người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa hoặc chuyên gia y tế. Chúng tôi không đưa ra lời khuyên hoặc định phương pháp trị bệnh, mà chỉ cung cấp thông tin tham khảo.
Nguồn: ytevietnam.edu.vn