Vitamin B6 với bệnh đa dây thần kinh

Vitamin B6 là một loại vitamin hòa tan trong nước. Khi có rối loạn sẽ gây ra các vấn đề về sức khỏe mà cụ thể là bệnh lý liên quan đến đa dây thần kinh.

Bệnh đa dây thần kinh do thiếu vitamin B6

Nói chung hiếm khi xảy ra tình trạng thiếu vitamin B6, thiếu B6 có thể xảy ra khi bị thiếu dinh dưỡng, nghiện rượu, hoặc ở trẻ sơ sinh của những bà mẹ bị thiếu B6. Thiếu vitamin B6 cũng có thể xảy ra ở bệnh nhân dùng các thuốc có tính đối kháng với B6 (gọi là các antagonists của B6), như isoniazid, hydralazine, và D-penicillamine. Bệnh đa dây thần kinh ngoại biên do thiếu Vitamin B6 thường thấy trong điều trị lao bằng isoniazids, và có thể dự phòng bằng bổ sung đồng thời vitamin B6.

Thiếu vitamin B6 gây bệnh đa dây thần kinh thể cảm giác và vận động, cân xứng hai bên, biểu hiện bằng tê bì và đau, sau đó là teo và yếu cơ. Phản xạ gân xương ở ngọn chi bị mất và mất tất cả các loại cảm giác. Chẩn đoán điện cho thấy bệnh đa dây thần kinh với tổn thương sợi trục chiếm ưu thế. Có thể định lượng nồng độ pyridoxine trong huyết thanh (bình thường là 5 tới 30 ng/mL).

Điều trị: liều điều trị khuyến cáo là vitamin B6 100 tới 450 mg/ngày, và nên dùng liều này để ngăn ngừa bệnh đa dây thần kinh cho những bệnh nhân đang dùng các thuốc như isoniazid. Để dự phòng nguy cơ, người ta hay dùng liều uống 25 mg tới 100 mg/ngày.

Bệnh đa dây thần kinh do nhiễm độc vitamin B6

Dùng nhiều vitamin B6 từ thức ăn thì không thấy có tác dụng phụ gì, nhưng bổ sung quá mức dạng thuốc vitamin B6 thì có thể gây bệnh đa dây thần kinh cảm giác, hoặc bệnh thân neuron thần kinh (neuronopathy). Nhiều bệnh nhân bị bệnh đa dây thần kinh được điều trị bằng cách bổ xung các vitamin B, nhưng không nên dùng vitamin B6 liều cao, vì dùng như thế có thể làm cho bệnh nặng thêm. Cơ chế bệnh sinh của bệnh dây thần kinh ngoại biên do nhiễm độc B6 vẫn còn chưa được rõ.

Một số bệnh khác do ảnh hưởng của vitamin B6

Động kinh phụ thuộc pyridoxin

Dược sĩ trình độ Cao đẳng Dược Hà Nội – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết, động kinh phụ thuốc pyridoxin (pyridoxine-dependent epilepsy) đặc trưng bởi các cơn động kinh kháng trị, dùng các thuốc chống động kinh không cắt được cơn, nhưng lại hết cơn (cả về lâm sàng lẫn điện não) khi dùng liều cao pyridoxine (vitamin B6).

Triệu chứng: Các cơn đa dạng trên lâm sàng, bệnh biểu hiện bằng các cơn kéo dài hoặc các đợt trạng thái động kinh tái diễn lặp đi lặp lại. Các cơn gồm: cơn cục bộ, cơn toàn thể, cơn mất trương lực (atonic), cơn giật cơ (myoclonic), cơn co thắt gấp trẻ sơ sinh (infantile spasms). Cũng có khi chỉ có cơn biểu hiện trên điện não mà không có lâm sàng tương ứng. Thường hay có ảnh hưởng tới phát triển trí tuệ.

Điều trị: Điều trị triệu chứng bằng bổ sung vitamin B6 hàng ngày, và đa số bệnh nhân có thể bỏ được thuốc chống động kinh. Tuy nhiên nên lưu ý liều quá cao vitamin B6 và kéo dài có thể gây bệnh đa dây thần kinh thể cảm giác (như trên đã nêu).

Vitamin B6 trong bệnh Parkinson

Pyridoxine là một coenzyme trong quá trình chuyển hóa levodopa thành dopamine, do vậy nó làm tăng chuyển đổi levodopa thành dopamin ở máu ngoại biên do làm tăng hoạt động của men decarboxylase, làm giảm khả năng đi vào nhu mô não của levodopa. Như thế, vitamin B6 có tác động đối kháng dược động học với levodopa trong bệnh Parkinson.

Tuy nhiên khi men decarboxylase bị ức chế, thì tác dụng này của vitamin B6 cũng bị giảm thiểu. Các nghiên cứu cho thấy pyridoxine làm giảm nồng độ dopa huyết thanh 67% nhưng lại làm tăng tổng hợp homovanillic acid 49%. Carbidopa ức chế men decarboxylase, nên làm tăng dopa huyết thanh, ức chế sinh tổng hợp homovanillic acid, và làm giảm thiểu tác dụng của pyridoxine. Chỉ số hoạt động của decarboxylase (decarboxylase activity index) sau khi uống pyridoxine sẽ tăng lên 483% ở huyết thanh và 136% ở nước tiểu, nhưng carbidopa lại gây giảm 77% và 94%. Như vậy khi kết hợp levodopa với carbidopa, thì ngăn chặn được hiện tượng mất tác dụng của levodopa do pyridoxine gây ra.

Nguồn: ytevietnam.edu.vn